Viêm bàng quang: Nguyên nhân do đâu và cách điều trị bệnh

Viêm bàng quang là một trong những bệnh lý bàng quang hay gặp trên lâm sàng. Viêm bàng quang alf tình trạng nhiễm trùng đường tiết niệu xảy ra khá phổ biến. Tuy đây không phải là một tình trạng nghiêm trọng ảnh hưởng tới tính mạng, tuy nhiên nó gây khó chịu cho người bệnh và nếu không điều trị kịp thời có thể dẫn tới nhiều biến chứng. Vậy viêm bàng quang là gì, những đối tượng nào dễ mắc tình trạng này? Hãy cùng chúng tôi tìm hiểu nhé.

1. Viêm bàng quang là gì?

Viêm bàng quang là tình trạng bàng quang bị viêm nhiễm, viêm là tình trạng một phần cơ thể bị kích thích, đỏ hoặc sưng lên. Viêm bàng quang ảnh hưởng đến mọi người ở cả nam và nữ và ở mọi lứa tuổi. Tuy nhiên nó xảy ra phổ biến hơn ở phụ nữ so với nam giới vì niệu đạo của nữ ngắn hơn. Phần lớn trường hợp viêm bàng quang là nhiễm trùng đường tiết niệu, xảy ra khi niệu đạo và bàng quang vốn thường vô trùng hoặc không có vi khuẩn, bị nhiễm vi khuẩn.

Vi khuẩn bám vào niêm mạc bàng quang và khiến khu vực này bị kích ứng dẫn đến viêm. Khoảng 80% các bệnh nhiễm trùng đường tiết niệu là do vi khuẩn đi từ ruột đến đường tiết niệu gây ra. Hầu hết những vi khuẩn này tồn tại trong hệ vi khuẩn đường ruột của người khỏe mạnh, tuy nhiên khi chúng xâm nhập vào không gian vô trùng trong niệu đạo và bàng quang, những vi khuẩn này lại có thể gây ra nhiễm trùng tiểu.

Viêm bàng quang không phải lúc nào cũng xảy ra do vi khuẩn gây nhiễm trùng. Viêm bàng quang có thể xảy ra do phản ứng với một số loại thuốc, xạ trị hoặc các chất kích thích tiềm ẩn, chẳng hạn như thuốc xịt vệ sinh phụ nữ, thạch diệt tinh trùng hoặc sử dụng ống thông tiểu trong thời gian dài. Viêm bàng quang cũng có thể xảy ra như một biến chứng của căn bệnh khác.

2. Nguyên nhân gây ra tình trạng viêm bàng quang

2.1. Viêm bàng quang do vi khuẩn

Viêm bàng quang do vi khuẩn hay nhiễm trùng đường tiểu xảy ra khi vi khuẩn bên ngoài cơ thể hoặc vi khuẩn có trong cơ thể xâm nhập vào đường tiết niệu qua niệu đạo và bắt đầu sinh sôi, phát triển. Hầu hết các trường hợp viêm bàng quang là do một loại vi khuẩn là Escherichia coli (E. coli) gây ra. E. coli thường được tìm thấy trong đường tiêu hóa và ruột. Trong điều kiện bình thường, nó là vô hại. Tuy nhiên, E. coli phát triển mạnh trong môi trường axit của bàng quang, nơi nó sinh sôi và làm viêm niêm mạc bàng quang.

2.2. Viêm bàng quang không do nhiễm trùng

Mặc dù nhiễm trùng do vi khuẩn là nguyên nhân phổ biến nhất của viêm bàng quang, nhưng một số yếu tố không lây nhiễm cũng có thể khiến bàng quang bị viêm. Một số nguyên nhân bao gồm:

• Viêm bàng quang kẽ: Nguyên nhân của chứng viêm bàng quang mãn tính này, còn được gọi là hội chứng bàng quang đau, không rõ ràng. Hầu hết các trường hợp được chẩn đoán ở phụ nữ. Tình trạng này có thể khó để chẩn đoán và điều trị.
• Viêm bàng quang do thuốc: Thuốc đi qua cơ thể và cuối cùng thoát ra ngoài qua hệ thống tiết niệu. Một số loại thuốc có thể gây kích ứng bàng quang khi chúng thoát ra ngoài cơ thể, đặc biệt là các loại thuốc hóa trị như cyclophosphamide và ifosfamide.
• Viêm bàng quang do bức xạ: Xạ trị được sử dụng để tiêu diệt các tế bào ung thư và thu nhỏ các khối u, nhưng nó cũng có thể làm tổn thương các tế bào khỏe mạnh. Điều trị bằng bức xạ ở vùng xương chậu có thể gây ra viêm bàng quang.
• Viêm bàng quang do dị vật: Việc sử dụng liên tục một ống thông để tạo điều kiện cho nước tiểu thoát ra khỏi bàng quang, có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng do vi khuẩn đồng thời làm hỏng các mô trong đường tiết niệu. Điều này vừa có thể gây viêm nhiễm do vi khuẩn, vừa gây viêm do gây tổn thương mô.
• Viêm bàng quang do hóa chất: Một số người có thể quá mẫn cảm với các hóa chất có trong một số sản phẩm nhất định, chẳng hạn như sữa tắm, thuốc xịt hay dung dịch vệ sinh phụ nữ và điều này có thể phát triển phản ứng dạng dị ứng trong bàng quang, gây viêm.
• Viêm bàng quang là hậu quả của các tình trạng khác: Viêm bàng quang đôi khi có thể xảy ra như một biến chứng của các rối loạn khác, chẳng hạn như bệnh tiểu đường, sỏi thận, phì đại tuyến tiền liệt, HIV hoặc chấn thương tủy sống.

3. Đối tượng dễ mắc tình trạng viêm bàng quang

Như đã nói ở trên, viêm bàng quang có thể xảy ra ở mọi đối tượng cả nam và nữ nhưng tỉ lệ ở nữ xảy ra cao hơn so với nam giới. Ngoài ra một số người cũng có nhiều khả năng bị nhiễm trùng bàng quang hoặc nhiễm trùng đường tiết niệu hơn những người khác. Những đối tượng dễ mắc tình trạng viêm bàng quang gồm:

• Phụ nữ thường xuyên hoạt động tình dục: Việc quan hệ tình dục có thể khiến vi khuẩn bị đẩy vào niệu đạo.
• Sử dụng tampon trong thời gian hành kinh: Khi đưa tampon vào sẽ khiến cho vi khuẩn dễ dàng xâm nhập nếu vệ sinh không kỹ.
• Sử dụng màng ngăn ngừa thai: Tỷ lệ mắc bệnh viêm bàng quang ở những phụ nữ sử dụng màng ngăn có chất diệt tinh trùng cao hơn so với những phụ nữ có quan hệ tình dục không sử dụng.
• Phụ nữ có thai: Sự thay đổi nội tiết tố khi mang thai có thể làm tăng nguy cơ nhiễm trùng bàng quang.
• Phụ nữ đang trong thời kì mãn kinh: Trong thời kỳ mãn kinh, lượng estrogen giảm xuống và niêm mạc niệu đạo của phụ nữ mỏng hơn. Lớp niêm mạc ngày càng mỏng làm khả năng nhiễm trùng và tổn thương càng tăng cao. Sau khi mãn kinh, nguy cơ cao hơn. Ngoài ra trong thời kỳ mãn kinh, phụ nữ tiết ít chất nhờn hơn ở vùng âm đạo. Chất nhầy hoạt động như một lớp bảo vệ chống lại vi khuẩn.
• Người bị tắc nghẽn niệu đạo làm cản trở dòng chảy của nước tiểu: Điều này có thể xảy ra trong các tình trạng như có sỏi trong bàng quang hoặc ở nam giới bị phì đại tuyến tiền liệt.
• Người không thể làm rỗng bàng quang: Nếu bàng quang không được làm rỗng hoàn toàn sẽ tạo môi trường cho vi khuẩn sinh sôi. Điều này khá phổ biến ở phụ nữ mang thai hoặc đàn ông bị phì đại tuyến tiền liệt.
• Người bị thay đổi hệ thống miễn dịch: Điều này có thể xảy ra với một số đối tượng, chẳng hạn như bệnh tiểu đường, nhiễm HIV và điều trị ung thư. Hệ thống miễn dịch suy giảm làm tăng nguy cơ nhiễm vi khuẩn và trong một số trường hợp, nhiễm trùng bàng quang do vi rút.
• Người phải sử dụng ống thông bàng quang kéo dài: Những ống này có thể cần thiết ở những người bị bệnh mãn tính hoặc ở người lớn tuổi. Sử dụng kéo dài có thể làm tăng khả năng bị nhiễm trùng do vi khuẩn cũng như tổn thương mô bàng quang.

4. Triệu chứng của viêm bàng quang

Khi bị viêm bàng quang, bạn có thể gặp các dấu hiệu và triệu chứng phổ biến sau đây:

• Nước tiểu sẫm màu, có mùi nặng, khó chịu.
• Đi tiểu ra máu.
• Đi tiểu thường xuyên, có khi đi rất ít, chỉ một vài giọt.
• Vừa đi tiểu xong lại có cảm giác buồn tiểu
• Đau ở lưng dưới hoặc bụng dưới.
• Có cảm giác nóng rát khi đi tiểu.
• Đau khi quan hệ tình dục.
• Cảm giác áp lực, đầy bàng quang.
• Sốt nhẹ.

Đối với người cao tuổi, họ có thể cảm thấy yếu ớt, mệt mỏi và sốt nhưng không có các triệu chứng khác được đề cập ở trên. Họ cũng có thể gặp phải tình trạng tâm thần thay đổi. Ở trẻ nhỏ, những đợt đái dầm ban ngày mới xảy ra cũng có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng đường tiết niệu. Ngoài ra trẻ có thể có bất kỳ triệu chứng nào được liệt kê ở trên, kèm theo nôn mửa và suy nhược chung.

Nếu nhiễm trùng bàng quang lan đến thận, lúc này nó có thể trở thành một vấn đề sức khỏe nghiêm trọng. Ngoài các triệu chứng được liệt kê ở trên, các triệu chứng của nhiễm trùng thận bao gồm: Buồn nôn, nôn mửa, đau lưng hoặc đau bên hông và ớn lạnh. Hãy liên hệ với bác sĩ hoặc tới các trung tâm y tế để thăm khám nếu bạn có các dấu hiệu của nhiễm trùng thận hoặc bạn đi tiểu rắt, tiểu gấp, tiểu nhiều lần, thường xuyên gây đau đớn, kéo dài vài giờ hoặc nếu bạn nhận thấy máu trong nước tiểu của mình.

5. Viêm bàng quang có nguy hiểm không?

Viêm bàng quang tuy không phải là một căn bệnh nghiêm trọng ảnh hưởng tới tính mạng, nhưng nó mang đến cảm giác khó chịu hay thậm chí là đau đớn cho người bệnh. Nếu được điều trị kịp thời và đúng cách, nhiễm trùng bàng quang hiếm khi dẫn đến biến chứng. Nhưng không được điều trị, chúng có thể trở nên nghiêm trọng hơn. Các biến chứng có thể bao gồm:

• Nhiễm trùng thận: Tình trạng viêm nhiễm trùng bàng quang kéo dài nếu không được điều trị kịp thời có thể dẫn đến nhiễm trùng thận, còn được gọi là viêm bể thận. Nhiễm trùng thận có thể làm hỏng thận của bạn vĩnh viễn. Trẻ nhỏ và người lớn tuổi có nguy cơ bị tổn thương thận cao nhất vì các triệu chứng của chúng thường bị bỏ qua hoặc nhầm với các bệnh lý khác.
• Đi tiểu ra máu: Với bệnh viêm bàng quang, bạn có thể có các tế bào máu trong nước tiểu mà chỉ có thể nhìn thấy bằng kính hiển vi (tiểu máu vi thể) và điều này thường khỏi khi điều trị. Nếu các tế bào máu vẫn còn sau khi điều trị, bác sĩ có thể đề nghị một chuyên gia để xác định lại nguyên nhân. Nếu bạn có thể nhìn thấy máu trong nước tiểu (tiểu máu tổng thể), điều này hiếm khi xảy ra khi bị viêm bàng quang do vi khuẩn, nhưng dấu hiệu này phổ biến hơn với viêm bàng quang do hóa trị hoặc xạ trị.
• Các tình trạng khác liên quan đến viêm bàng quang bao gồm hội chứng ruột kích thích, suy nhược âm hộ, đau cơ xơ hóa, hội chứng mệt mỏi mãn tính, lupus, các cơn hoảng sợ và rối loạn chức năng sàn chậu. 

Chính vì vậy viêm bàng quang sẽ trở thành một tình trạng nguy hiểm nếu không được điều trị kịp thời.

Xem thêm: 5 Bệnh lý bàng quang thường gặp

6. Các phương pháp chẩn đoán viêm bàng quang

Chẩn đoán viêm bàng quang là chẩn đoán để tìm ra nguyên nhân, mức độ viêm cũng như mức độ tổn thương bàng quang từ đó đưa ra hướng điều trị sao cho hợp lý và hiệu quả nhất. Dưới đây là các bước được thực hiện trong chẩn đoán viêm bàng quang.

6.1. Khám lâm sàng

Các thông tin cần được khai thác từ bệnh nhân trong trường hợp chẩn đoán viêm bàng quang bao gồm:

• Cân nặng, chiều cao bệnh nhân.
• Tiền sử bệnh đường niệu của bệnh nhân, các triệu chứng bệnh, thời gian bệnh.
• Tiền sử bệnh đường tiết niệu của gia đình bệnh nhân.
• Tiền sử sử dụng thuốc có khả năng gây hại đến bàng quang, tiền sử dị ứng thuốc.

6.2. Xét nghiệm cận lâm sàng

Thực hiện các xét nghiệm tại phòng xét nghiệm để đưa ra các kết quả giúp khẳng định chẩn đoán viêm bàng quang. Một số phương pháp xét nghiệm thường sử dụng:

• Xét nghiệm nước tiểu: Xét nghiệm nitrit nước tiểu, pH nước tiểu cũng như tìm sự hiện diện của vi khuẩn nước tiểu giúp chẩn đoán nhiễm trùng đường tiểu để lựa chọn loại kháng sinh điều trị phù hợp.
• Xét nghiệm máu: Thường ít sử dụng trong trường hợp viêm bàng quang nhưng dùng để đánh giá trong biến chứng nhiễm trùng huyết do viêm bàng quang.
• Tổng phân tích nước tiểu: Xét nghiệm protein nước tiểu, trụ niệu, xét nghiệm nhận thấy hồng cầu trong nước tiểu để đánh giá mức độ tổn thương.

6.3. Xét nghiệm hình ảnh

Thường sử dụng là nội soi bàng quang để quan sát tình trạng viêm diễn ra bên trong bàng quang hoặc các rối loạn liên quan khác.

7. Các phương cách điều trị viêm bàng quang

Hầu hết các trường hợp viêm bàng quang nhẹ sẽ tự khỏi trong vài ngày. Bất kỳ trường hợp viêm bàng quang nào kéo dài hơn 4 ngày nên được thảo luận với bác sĩ. 

7.1. Điều trị dùng thuốc

Đối với tình trạng viêm bàng quang do nhiễm khuẩn, sử dụng thuốc kháng sinh là một phương pháp điều trị phổ biến. Các thuốc kháng sinh thường được sử dụng cho viêm bàng quang do vi khuẩn là nitrofurantoin, trimethoprim-sulfamethoxazole, amoxicillin, cephalosporin, ciprofloxacin và levofloxacin.

Nếu bạn bị nhiễm trùng lần đầu, các triệu chứng thường cải thiện đáng kể trong vòng một ngày hoặc lâu hơn khi điều trị bằng kháng sinh. Tuy nhiên, có thể bạn sẽ cần dùng thuốc kháng sinh từ ba ngày đến một tuần, tùy thuộc vào mức độ nhiễm trùng của bạn. Nếu bạn bị nhiễm trùng tái phát, bạn có thể sẽ phải sử dụng kháng sinh lâu hơn so với lần đầu. Nhưng dù thế nào, hãy đảm bảo rằng uống đủ liều kháng sinh mà bác sĩ kê để ngăn ngừa tình trạng đề kháng.

7.2. Các biện pháp khắc phục tình trạng viêm bàng quang tại nhà

Bạn có thể sử dụng các cách chữa viêm bàng quang tại nhà hay các liệu pháp chăm sóc giảm nhẹ có thể giúp giảm bớt sự khó chịu. Các phương pháp phổ biến là:

• Sử dụng đệm sưởi hoặc bình nước nóng. Đặt những thứ này trên bụng hoặc lưng để giảm đau bàng quang.
• Tắm để làm sạch vùng xương chậu. Chỉ cần cho một lượng nước vừa đủ vào bồn để nước ngập đến hông của bạn. 
• Uống nhiều nước: Điều quan trọng là phải luôn đủ nước. Hãy uống nước và tránh xa rượu, cà phê và các đồ uống khác có caffein. Ngoài ra, không nên ăn cay vì nó có thể kích hoạt cơn viêm bàng quang ở một số người. 
• Dùng các thuốc giảm đau không steroid (NSAIDs) như paracetamol, ibuprofen hoặc naproxen.
• Mặc đồ lót bằng vải cotton và quần áo rộng rãi. Vải cotton không giữ độ ẩm khi bạn bị đổ mồ hôi có thể làm giảm sự phát triển của vi khuẩn. Mặc quần áo rộng rãi sẽ giúp giảm áp lực lên vùng bụng.

7.3. Các phương pháp điều trị thay thế

Các thủ thuật không phẫu thuật khác trong viêm bàng quang có thể là làm căng bàng quang bằng nước hoặc khí để tạm thời cải thiện các triệu chứng. Ngoài ra, kích thích dây thần kinh có thể làm giảm tần suất đi vệ sinh và có thể giảm đau vùng chậu. Khi các phương pháp điều trị trên đều không cho hiệu quả điều trị, các bác sĩ có thể sẽ phải dùng đến phương pháp phẫu thuật bàng quang.

8. Cách phòng ngừa viêm bàng quang

Viêm bàng quang là một bệnh lý dai dẳng có thể tái đi tái lại nhiều lần gây tốn kém rất nhiều thời gian và chi phí điều trị. Do đó, tốt nhất nên áp dụng các cách đơn giản sau đây tại nhà để phòng ngừa viêm bàng quang.

Tập luyện thể dục thường xuyên: Sự trì trệ đào thải nước tiểu tạo điều kiện để các vi khuẩn phát triển sinh sôi trong bàng quang gây ra tình trạng viêm. Việc tập luyện các bài tập phù hợp giúp cải thiện hoạt động cơ bàng quang, giúp hoạt động thải trừ các chất thải qua nước tiểu diễn ra trơn tru không bị ứ đọng. Ngoài ra, luyện tập phù hợp còn giúp hoạt động của thận diễn ra tốt hơn, giúp phòng ngừa các biến chứng sau thận có thể ảnh hưởng đến sức khoẻ bàng quang.

Uống nhiều nước: Nước là dung môi hoà tan và ổn định các quá trình sinh hóa trong cơ thể. Thiếu nước thì các tinh thể dễ kết tinh trong cơ thể và đặc biệt là bàng quang gây sỏi và tổn thương, tạo điều kiện cho sự viêm nhiễm xảy ra.

Bổ sung vitamin C: Vitamin C là một trong những dưỡng chất rất quan trọng giúp ngăn ngừa viêm bàng quang hiệu quả. Đây là một loại acid hữu cơ có tên là acid ascorbic khi vào cơ thể có khả năng hỗ trợ tăng cường hoạt động hệ miễn dịch chống lại các yếu tố gây viêm nhiễm trong cơ thể. Ngoài ra, do có tính acid nên vitamin C tạo pH thấp trong nước tiểu gây ức chế hoạt động của các vi khuẩn tại đây, ngăn ngừa nhiễm trùng bàng quang nói riêng và các cơ quan đường niệu khác nói chung.

Hạn chế sử dụng rượu bia, thuốc lá: Rượu kích thích cơ thể bạn sản xuất ra nhiều nước tiểu khiến thận và bàng quang hoạt động nhiều hơn, lâu ngày có thể dẫn đến suy giảm chức năng của các cơ quan này. Thuốc lá có nhiều hoạt chất làm ức chế hệ miễn dịch của cơ thể khi dùng với liều lượng cao hàng ngày, hoặc thậm chí chỉ là hít phải khói thuốc lá của người bên cạnh cũng có thể khiến bạn có nguy cơ mắc viêm bàng quang.

Tạo thói quen đi tiểu đều đặn: Nên tạo thói quen đi tiểu trong cùng các khung giờ giống nhau giữa các ngày. Điều này khiến hệ tiết niệu quen dần với nhịp sinh học bạn tạo ra, do đó ít khi gặp phải các rối loạn có thể gây ra tình trạng viêm bàng quang.

Ăn các thực phẩm có tính kháng viêm: Rất nhiều thực phẩm được chứng minh khi sử dụng hàng ngày có khả năng giảm viêm, ngăn ngừa tình trạng viêm xảy ra. Do trong các thực phẩm này có chứa nhiều hoạt chất kháng khuẩn kháng viêm tự nhiên, rất an toàn, lành tính và có thể sử dụng trong một thời gian dài. Một số thực phẩm loại này thường gặp bao gồm: việt quất, nho, dâu, bông cải xanh, lá lốt,…

Thăm khám bác sĩ: Khi có các dấu hiệu viêm bàng quang và rối loạn hoạt động tiểu tiện, nên tìm đến bác sĩ chuyên khoa uy tín để thăm khám, chẩn đoán và có hướng điều trị phù hợp. Việc thăm khám kịp thời có thể giúp phòng ngừa nhiều biến chứng nguy hiểm.

Lời kết

Tình trạng viêm bàng quang là một tình trạng khá phổ biến thường xảy ra ở nữ giới. Nếu không điều trị kịp thời nó có thể gây ra nhiều biến chứng cho người bệnh. Hi vọng bài viết trên đã cung cấp cho bạn đầy đủ thông tin về tình trạng này từ đó ngăn ngừa và điều trị thật hiệu quả.

Nếu bạn đang gặp tình trạng hay có các biểu hiện của vấn đề về viêm bàng quang, cần được tư vấn thì hãy liên hệ đến hotline 1900 7061 hoặc điền vào form bên dưới để được nghe các dược sĩ tư vấn MIỄN PHÍ.