Kích thước tuyến tiền liệt bình thường và phì đại là bao nhiêu?

Tuyến tiền liệt là một cơ quan quan trọng ở nam giới. Khi chúng ta già đi, kích thước tuyến tiền liệt tăng gây nên tình trạng phì đại. Vậy kích thước tuyến tiền liệt bình thường là bao nhiêu và khi phì đại là bao nhiêu? Chúng ta cùng xem qua bài viết dưới đây để hiểu rõ hơn tình trạng này nhé!

1. Tổng quan về tuyến tiền liệt

1.1. Vị trí và cấu trúc của tuyến tiền liệt

Tuyến tiền liệt chỉ có ở nam giới. Tuyến nằm phía dưới bàng quang, phía trên cơ hoành vùng chậu. Khi mới sinh, tuyến tiền liệt của bé trai có kích thước bằng hạt đậu. Sau đó, cùng với sự phát triển của cơ thể thì tuyến tiền liệt cũng phát triển, tăng dẫn kích thước.

Tuyến tiền liệt được cấu tạo bởi 70% mô tuyến và 30% mô sợi. Tuyến này được bao phủ bởi vỏ bọc: elastin, collagen và nhiều sợi cơ trơn khác. Ngày nay, với sự phát triển của y học cũng như với quan niệm mới, tuyến tiền liệt được chia thành 5 vùng: vùng trung gian, vùng cơ xơ, vùng ngoại vi, vùng quanh miệng và vùng chuyển tiếp.

1.2. Chức năng của tuyến tiền liệt

Chức năng của tuyến tiền liệt:

• Tiết tinh dịch: Tuyến tiền liệt có nhiệm vụ phối hợp với các tuyến phụ khác để tạo ra dịch trong tinh dịch. Chất dịch này sẽ hòa trộn với tinh trùng, giúp tinh trùng di chuyển thuận tiện trong hệ sinh dục nam và cũng giúp bôi trơn niệu đạo trong quá trình xuất tinh.
• Co thắt và kiểm soát nước tiểu: Tuyến tiền liệt ngăn dòng chảy ngược của bàng quang trong quá trình xuất tinh và cơ vòng bên trong ở đáy bàng quang đóng lại. Khi cơ vòng bên trong đóng lại, nó sẽ ngăn không cho nước tiểu và tinh dịch ra khỏi cơ thể qua niệu đạo cùng một lúc. Trong khi đạt cực khoái, cơ vòng này đóng chặt để ngăn tinh dịch trào ngược vào bàng quang.

2. Kích thước của tuyến tiền liệt bình thường

• Ở tuần thứ 11 của thai kỳ (tương đương với tuần thứ 9 sau khi thụ tinh), tuyến tiền liệt thô sơ bắt đầu xuất hiện khi thai nhi bắt đầu phát triển bộ phận sinh dục. Khi một đứa trẻ được sinh ra, kích thước tuyến tiền liệt bằng hạt đậu.
• Ở tuổi dậy thì, tuyến phát triển nhanh chóng, kích thước tuyến tiền liệt gấp đôi so với thời kỳ trước.
• Vào giai đoạn trưởng thành, 20 tuổi, kích thước tuyến tiền liệt rộng khoảng 4 cm, cao khoảng 3 cm và dày khoảng 2,5 cm. Kích thước này sẽ được duy trì ổn định cho đến khoảng giữa những năm 40 tuổi.
• Bước sang tuổi 50, tuyến bắt đầu phát triển đáng kể trở lại và tiếp tục phát triển trong suốt quãng đời còn lại của nam giới, sự gia tăng kích thước tuyến tiền liệt ở giai đoạn này cũng được quan sát thấy và gọi là tăng sản lành tính tuyến tiền liệt, phì đại tuyến tiền liệt, hay u xơ tuyến tiền liệt. Lúc này, kích thước bình thường tuyến là khoảng 25 gam khoảng bằng quả chanh.

3. Kích thước của tuyến tiền liệt phì đại

Tuyến tiền liệt phì đại được định nghĩa là khi kích thước tuyến tiền liệt lớn hơn trung bình của nam giới trưởng thành, tức là khi nó rộng hơn 4cm, cao hơn 3cm, dày hơn 2,5cm và nặng hơn 25gam.

Kích thước của sự phát triển này khác nhau ở mỗi người, với một số chỉ lớn hơn một chút so với mức trung bình (30g) và những người khác phát triển đặc biệt lớn, trên 80g, lên đến 100g.

4. Dấu hiệu của phì đại tuyến tiền liệt

Do tuyến tiền liệt phì đại chèn ép vào niệu đạo nên ảnh hưởng đến khả năng giữ và dẫn nước tiểu ra ngoài của bàng quang, các triệu chứng bao gồm:

• Đi tiểu khó: Phải rặn để đi tiểu, dòng nước tiểu yếu, không thể đi tiểu xa. Đôi khi sau khi đi tiểu vẫn còn một vài giọt nước tiểu sẽ làm ướt quần lót. Tệ hơn nữa là thường xuyên bị rò rỉ nước tiểu
• Thường xuyên đi tiểu: Ban đầu, bạn phải dậy đi tiểu trên 2 lần, thường là vào nửa đêm và sáng. Sau đó cả ngày. Thường xuyên phải đi tiểu 2-3 giờ một lần được coi là dấu hiệu của bệnh.
• Bí tiểu: Có khi phải vào viện cấp cứu do đột ngột bị bí tiểu, người bệnh cố rặn nhưng không tiểu được. Bụng dưới rất căng, đau và khó chịu.
• Các triệu chứng khác: Đột ngột muốn đi tiểu và không thể nhịn được trong vài phút; không cảm thấy thoải mái sau khi đi tiểu nhưng vẫn cảm thấy cần phải đi tiểu; Ngoài ra còn có thể có tiểu ra máu và nhiễm trùng đường tiết niệu.

Tuy nhiên, do các triệu chứng trên thường diễn tiến chậm nên người bệnh khó nhận biết. Nhiều bệnh nhân đến khám muộn khi khối u đã quá lớn và có biến chứng ở bàng quang, suy thận… khiến việc điều trị rất phức tạp. Các triệu chứng rối loạn tiểu tiện thường nặng hơn rõ rệt sau khi di chuyển đường dài, đặc biệt là đi xe đạp, xe máy.

Cần biết rằng các triệu chứng của bệnh không phải lúc nào cũng tỷ lệ thuận với kích thước của khối u. Có những trường hợp, chỉ với những triệu chứng rất nhẹ, sau đó khối u đã trở nên rất lớn. Vì vậy, đối với nam giới bắt đầu bước vào tuổi 50 khi có những biểu hiện bất thường về tiểu tiện nên đi khám chuyên khoa tiết niệu.

Chỉ cần hỏi bệnh và khám bằng tay, bác sĩ đã có đủ cơ sở để chỉ ra bệnh. Mức độ nghiêm trọng của bệnh sẽ được xác định bằng siêu âm và một số xét nghiệm.

Việc phát hiện bệnh sớm giúp việc điều trị trở nên đơn giản hơn, mang lại kết quả cao, tránh những biến chứng đáng tiếc. Hơn nữa, việc thăm khám kịp thời giúp bác sĩ phát hiện ung thư tuyến tiền liệt ở giai đoạn sớm (bằng siêu âm, xét nghiệm PSA, sinh thiết) và kiểm soát hoàn toàn bệnh này. Phì đại lành tính tuyến tiền liệt không dẫn đến ung thư nhưng có thể liên quan đến ung thư tuyến tiền liệt. Mặt khác, ở giai đoạn đầu, hai bệnh này có thể biểu hiện tương đối giống nhau.

5. Chẩn đoán phì đại tuyến tiền liệt

Phì đại tuyến tiền liệt thường gặp nhất ở nam giới trên 50 tuổi, hầu hết bệnh nhân đến bệnh viện khi có biểu hiện bất thường khi đi tiểu. Dựa trên việc thăm khám sức khỏe kết hợp với các triệu chứng của bệnh, khi nghi ngờ tuyến tiền liệt phì đại bác sĩ sẽ chỉ định cho bạn thực hiện các xét nghiệm như:

• Xét nghiệm nước tiểu: Phân tích nước tiểu để tìm vi khuẩn và bạch cầu giúp phân biệt phì đại tuyến tiền liệt với nhiễm trùng đường tiết niệu.
• Khám trực tràng: Đây là một cách đơn giản để bác sĩ ước tính và kiểm tra xem kích thước của tuyến tiền liệt có bất thường hay không. Bác sĩ của bạn sẽ kiểm tra thông tin này trong khi khám trực tràng.
• Xét nghiệm máu: Xét nghiệm máu giúp đánh giá chức năng và tình trạng viêm của thận.
• Soi bàng quang: Một ống soi nhỏ được bác sĩ đưa vào đường tiết niệu để kiểm tra bên trong niệu đạo và bàng quang xem có bất thường không.
• Sinh thiết: Sinh thiết được thực hiện khi nghi ngờ phì đại tuyến tiền liệt cùng với sự hiện diện của một khối u bất thường, lành tính hoặc ung thư.
• Siêu âm qua trực tràng: Khi siêu âm qua trực tràng, bác sĩ có thể thấy các bất thường về bàng quang, tuyến tiền liệt và các đường tiết niệu khác.

6. Biến chứng của phì đại tuyến tiền liệt

6.1. Bí tiểu

Đây là biến chứng phổ biến nhất của phì đại tuyến tiền liệt.

Nguyên nhân do:

• Tuyến tiền liệt phì đại làm chèn ép, gây tắc nghẽn niệu đạo và rối loạn chức năng cơ bàng quang
• Do người bệnh dùng một số loại thuốc có tác dụng phụ gây co thắt cơ trơn cổ bàng quang như thuốc trị viêm mũi, thuốc chữa bệnh đường tiêu hóa, thuốc chữa bệnh mắt.

Hậu quả là:

• Bí tiểu khiến người bệnh vô cùng đau đớn
• Bí tiểu gây giãn đài thận là nguyên nhân dẫn đến suy thận.
• Nó thậm chí có thể gây vỡ bàng quang nếu không được điều trị kịp thời.

6.2. Bàng quang mất chức năng

Lượng nước tiểu nhiều, đôi khi bị bí tiểu khiến bàng quang căng phồng, thậm chí là quá mức. Hiện tượng này lặp đi lặp lại nhiều lần dẫn đến bàng quang bị biến dạng, méo mó.

Cơ bàng quang to ra do hoạt động quá sức, tạo thành túi bàng quang. Túi thừa bàng quang là nơi sinh sản cho vi khuẩn phát triển và hình thành sỏi bàng quang. Cuối cùng, cơ bàng quang mất chức năng. Bàng quang không co bóp, nước tiểu chỉ rỉ ra ngoài khi bàng quang quá đầy.

6.3. Sỏi bàng quang

Nước tiểu không được tống ra ngoài cơ thể hoàn toàn mà một phần của bàng quang được gọi là nước tiểu tồn đọng. Nước tiểu tồn đọng là nơi sinh sản của vi khuẩn gây nhiễm trùng tiểu và sỏi bàng quang. Sỏi bàng quang gây ra các triệu chứng tiểu buốt, tiểu rắt, tiểu ra máu. Sỏi bàng quang cũng dẫn đến nhiễm trùng tiểu. Nếu sỏi bàng quang quá lớn có thể gây bí tiểu.

6.4. Viêm tiết niệu

Nguyên nhân do: Người bệnh không đi tiểu hết được, có sự tắc nghẽn của nước tiểu và vi khuẩn trong bàng quang, làm tăng nguy cơ nhiễm trùng tiểu. Các bệnh thường gặp như: viêm niệu đạo, viêm bàng quang, viêm tinh hoàn – mào tinh hoàn, viêm thận, bể thận.

Viêm đường tiết niệu bao gồm 2 trường hợp:

• Viêm đường tiết niệu dưới là niệu đạo, bàng quang.
• Viêm đường tiết niệu trên là niệu quản và đài hoa của thận.

Các triệu chứng của nhiễm trùng tiểu là sốt cao, đau vùng hông lưng, nước tiểu đục do tiểu ra mủ hoặc máu. Khi bị ung thư tuyến tiền liệt gây chèn ép, ứ đọng nước tiểu sẽ gây ra một số hậu quả: dễ nhiễm trùng đường tiểu, nguy hiểm hơn nếu tình trạng viêm nhiễm này lên cao gây viêm bể thận, tức là nhiễm trùng tiểu rất nặng. Nếu tình trạng ứ nước tiểu nhiều và kéo dài có thể dẫn đến suy thận mãn tính. Nguy hiểm hơn, người bệnh có thể tử vong do sốc nhiễm trùng nếu không được cấp cứu kịp thời.

Bệnh nhân ung thư tuyến tiền liệt có thể bị nhiễm trùng đường tiết niệu tái phát. Đường tiết niệu bị viêm gây ra hiện tượng dày dính vào thành bàng quang. Đây cũng là một trong những nguyên nhân gây khó khăn cho quá trình phẫu thuật sau này, người bệnh có thể bị chảy máu nhiều do khối u xơ dính khó bóc tách.

6.5. Suy thận

Thận bị tổn thương là do áp lực trong bàng quang tăng cao, do bí tiểu, áp lực cao trực tiếp làm tổn thương thận hoặc nhiễm trùng bàng quang xâm nhập vào thận. Suy thận có thể xảy ra nếu bí tiểu gây giãn đài bể thận và nhiễm trùng đường tiết niệu gây viêm đài bể thận.

7. Phương pháp điều trị tuyến tiền liệt phì đại

7.1. Điều trị ngoại khoa

Có nhiều phương pháp trong điều trị ung thư tuyến tiền liệt bằng phẫu thuật, các phương pháp đang được áp dụng hiện nay là:

• Phương pháp mổ hở: gây nhiều đau đớn, thời gian phẫu thuật và hồi phục lâu, thường được áp dụng khi kích thước tuyến tiền liệt quá lớn.
• Mổ nội soi qua ống niệu đạo: Tuy hiệu quả nhưng vẫn tiềm ẩn những biến chứng nguy hiểm như tiểu ra máu, tiểu không tự chủ, hẹp niệu đạo, xuất tinh ngược dòng…
• Phương pháp Tuna: sử dụng nhiệt để giảm kích thước, an toàn hơn phương pháp nội soi qua đường niệu đạo nhưng cho hiệu quả không cao bằng và chi phí cao hơn.
• Phẫu thuật u xơ tuyến tiền liệt bằng laser: là phương pháp dùng nhiệt để làm bay hơi và khử nước của mô, đồng thời dùng tia laser đốt cháy các mô kẽ của các khối u xơ tuyến tiền liệt, gây teo và thoái hóa thứ phát thùy của u xơ.

7.2. Điều trị nội khoa

Phương pháp này được khuyến khích hơn. Chỉ khi phương thức này không có hiệu quả thì chuyển sang điều trị ngoại khoa. Một số loại thuốc điều trị phì đại tuyến tiền liệt được sử dụng là:

Thuốc để làm giảm các triệu chứng (alfuzosin, indoracin, terazosin, doxazosin) cải thiện nhanh chóng các triệu chứng của rối loạn tiểu tiện nhưng không làm giảm kích thước tuyến tiền liệt. Thuốc còn gây ra các tác dụng phụ như chóng mặt, nhức đầu, hạ huyết áp thế đứng…

Thuốc làm co nhỏ kích thước tuyến tiền liệt bằng cách ức chế DHT: Giúp thu nhỏ tuyến tiền liệt, do đó làm giảm các triệu chứng.

7.3. Kích thước tuyến tiền liệt bao nhiêu cần phải mổ?

Phẫu thuật tuyến tiền liệt được chỉ định khi điều trị nội khoa không thành công (dùng thuốc tăng kích thước, bệnh đã chuyển sang giai đoạn nặng và có biến chứng). Người bệnh sẽ được thăm khám kỹ lưỡng, đánh giá tổng quát về kích thước và các triệu chứng lâm sàng, tiến triển của bệnh để đưa ra chỉ định phẫu thuật hoặc dùng thuốc. Các bác sĩ cũng một phần dựa vào kích thước của ung thư tuyến tiền liệt để đưa ra các chỉ định khác nhau theo từng mức độ như sau:

• Nếu kích thước tuyến tiền liệt lớn hơn 80g, bác sĩ sẽ cân nhắc phương pháp nội soi.
• Nếu kích thước tuyến tiền liệt phì đại lớn hơn 100g, bác sĩ sẽ cân nhắc phẫu thuật nội soi hoặc cắt u nang.
• Nếu kích thước u xơ tuyến tiền liệt dưới 80g thì người bệnh nên sử dụng các phương pháp điều trị nội khoa bằng thuốc hoặc thảo dược.

Như đã nói ở trên, điều trị nội khoa là ưu tiên hàng đầu. Tuy nhiên, thuốc tây mang lại rất nhiều tác dụng phụ. Xu hướng hiện nay là sử dụng các loại thảo dược chữa phì đại tiền liệt tuyến có tác dụng tương tự nhưng an toàn, không tác dụng phụ, giúp người bệnh cải thiện tình trạng bệnh một cách tốt nhất, an toàn nhất.

Lời kết

Phì đại tuyến tiền liệt không quá nguy hiểm và có thể điều trị để cải thiện đáng kể tình trạng tiểu không kiểm soát của bệnh nhân. Phì đại tuyến tiền liệt cần được phát hiện sớm và điều trị kịp thời để tránh các biến chứng như sa bàng quang, viêm đường tiết niệu tái phát, bí tiểu mãn tính,… và có thể suy thận. Vì vậy, khi phát hiện các triệu chứng của bệnh cần đến bác sĩ chuyên khoa để được thăm khám và điều trị kịp thời.

Nếu bạn đang gặp tình trạng hay có các biểu hiện của vấn đề phì đại tuyến tiền liệt và cần được tư vấn thì hãy liên hệ đến hotline 1900 7061 hoặc điền vào form bên dưới để được nghe các dược sĩ tư vấn MIỄN PHÍ.