Tiểu són là gì? Nguyên nhân, triệu chứng và cách điều trị

Tiểu són là một tình trạng rối loạn tiểu tiện, chứng bệnh này không quá hiếm gặp trong cuộc sống ngày nay. Nó thường gây nhiều phiền toái, ảnh hưởng không nhỏ tới sinh hoạt, gây xấu hổ cũng như tự ti cho những ai mắc phải chứng bệnh này.

1. Tiểu són là gì?

Tiểu són (hay còn gọi là tiểu không kiểm soát) là tình trạng nước tiểu bị rò rỉ ngay khi người bệnh cảm thấy có nhu cầu đi tiểu. Tiểu són khiến người bệnh mất kiểm soát khi đi tiểu, không còn cầm được nước tiểu dù chỉ trong thời gian ngắn. Thông thường, chỉ một vài giọt mỗi lần có thể khiến bệnh nhân ướt quần ở một vùng nhỏ… Mức độ nghiêm trọng của bệnh có thể chuyển từ thỉnh thoảng mới gặp phải cho đến chỉ với ho và hắt hơi cũng khiến bệnh nhân đi tiểu đột ngột, không kịp chạy vào phòng vệ sinh.

Mặc dù chứng són tiểu thường gặp ở người cao tuổi nhưng chứng són tiểu không phải là hệ quả của quá trình lão hóa. Nếu tình trạng tiểu không tự chủ ảnh hưởng đến sinh hoạt hàng ngày, người bệnh nên đến gặp bác sĩ chuyên khoa để được thăm khám và tư vấn. Đối với hầu hết mọi người, thay đổi lối sống hoặc chỉ dùng thuốc có thể làm giảm chứng tiểu không tự chủ và giúp bạn thoải mái hơn.

2. Nguyên nhân gây của tình trạng tiểu són

Tiểu són có thể do nhiều nguyên nhân gây ra, bao gồm cả nguyên nhân sinh lý và bệnh lý. 

2.1. Nguyên nhân sinh lý của tiểu són

Thói quen ăn uống, sinh hoạt hàng ngày: Một số đồ uống, thực phẩm và thuốc có thể gây kích thích bàng quang, làm tăng lượng nước tiểu và phản xạ, chẳng hạn như:

• Rượu, caffein
• Đồ uống có ga và chất làm ngọt nhân tạo
• Sô cô la
• Đồ ăn cay nóng và đồ ăn chế biến sẵn
• Thực phẩm giàu vitamin C như cam, chanh, bưởi, cà chua …
• Thuốc điều trị huyết áp, tim mạch, an thần, giãn cơ.

Phụ nữ mang thai: Em bé ngày càng lớn trong tử cung là một trong những nguyên nhân gây áp lực lên bàng quang, gây tiểu không tự chủ. Bên cạnh đó, sự thay đổi nội tiết tố, các hormon khi mang thai cũng là nguyên nhân gây rối loạn tiểu tiện gây tiểu són.

Phụ nữ tiền mãn kinh và mãn kinh: Estrogen là một loại hormone giúp nữ giới giữ cho niêm mạc bang quang và niệu đạo khỏe mạnh. Khi vào giai đoạn tiền mãn kinh và mãn kinh, phụ nữ sản xuất ít estrogen hơn, do đó, sự sụt giảm nồng độ hormone này trong cơ thể sẽ khiến tình trạng tiểu són trở nên trầm trọng hơn.

Sử dụng thuốc: Một số loại thuốc bạn đang dùng có thể có tác dụng lợi tiểu, gây kích ứng bàng quang nhiều hơn, ví dụ: thuốc hạ huyết áp, thuốc lợi tiểu, thuốc trị đái tháo đường.

2.2. Nguyên nhân bệnh lý của tiểu không kiểm soát

Ngoài nguyên nhân sinh lý, một số nguyên nhân bệnh lý sau đây có thể gây ra chứng tiểu không tự chủ:

Hội chứng bàng quang kích thích ( bàng quang tăng hoạt): Việc kiểm soát đường tiểu chịu trách nhiệm bởi các cơ nằm ở vùng đáy chậu. Khi cơ sàn chậu khỏe mạnh, chúng có thể ngăn ngừa tình trạng mất kiểm soát đường tiểu thông qua các cơn co thắt linh hoạt ở đầu niệu đạo, ngay cả khi có áp lực trong ổ bụng. Tuy nhiên, khi các cơ vùng chậu yếu đi, thường gặp nhất là cơ sàn chậu, sẽ gây ra hiện tượng rò rỉ nước tiểu do không giữ được bàng quang ở đúng vị trí, gây hội chứng bàng quang kích thích.

Bệnh đường tiết niệu: Một số bệnh lý ở đường tiết niệu như viêm bàng quang, sỏi bàng quang, nhiễm trùng đường tiết niệu… có thể gây kích thích bàng quang khiến bạn đi tiểu nhiều hơn một lần trong ngày…

Táo bón: Trực tràng và bàng quang nằm ở gần nhau và có nhiều dây thần kinh giống nhau. Khi bị táo bón, số lượng phân cứng bị chèn ép trong trực tràng quá lâu khiến các dây thần kinh này hoạt động quá mức do đó ngày càng tăng tần suất đi tiểu, đôi khi bị rò rỉ nước tiểu hoặc có thể gây bí tiểu. 

Một số bệnh lý khác: Một số bệnh khác cũng là nguyên nhân gây ra tình trạng tiểu són như: bệnh thần kinh, bệnh tiểu đường, béo phì,…

3. Các yếu tố rủi ro của bệnh tiểu són

Các yếu tố làm tăng nguy cơ tiểu són:

• Giới tính: Nữ giới thường dễ bị tiểu són hơn so với nam giới do mang thai, sinh nở, mãn kinh và những sự khác biệt về cấu trúc giải phẫu. Tuy nhiên, nam giới cũng có thể gặp phải triệu chứng này nếu họ có vấn đề về tuyến tiền liệt.
• Tuổi tác: Theo tuổi tác, các cơ ở bàng quang và niệu đạo bị suy yếu, làm giảm khả năng giữ nước tiểu của túi bàng quang và gây ra tình trạng són tiểu.
• Cân nặng quá mức: Cân nặng càng lớn, áp lực lên bàng quang và các cơ xung quanh càng lớn, khiến chúng yếu đi, dẫn đến rò rỉ nước tiểu khi ho hoặc hắt hơi.
• Tiền sử gia đình: Nếu bạn có thành viên trong gia đình mắc chứng tiểu không kiểm soát, bạn có nhiều khả năng mắc chứng này.
• Các tình trạng khác: bệnh thần kinh hoặc bệnh tiểu đường làm tăng nguy cơ tiểu không kiểm soát.

4. Triệu chứng thường gặp của tiểu són

Tiểu són có thể xảy ra ở mức độ vừa phải đến thường xuyên. Có một số dạng của tình trạng tiểu són:

• Són tiểu kèm theo tăng áp lực trong ổ bụng: nước tiểu bị rò rỉ khi người bệnh gây áp lực lên bàng quang khi hắt hơi, ho, tập thể dục, nâng vật nặng.
• Són tiểu cấp kỳ: bạn sẽ có cảm giác muốn đi tiểu đột ngột và dẫn đến tình trạng són tiểu. Tình trạng này diễn ra với tần suất khá đều đặn và kể cả vào ban đêm. Nguyên nhân của triệu chứng này có thể là do nhiễm trùng đường tiết niệu, rối loạn thần kinh hoặc bệnh tiểu đường.
• Són tiểu khi bàng quang căng đầy: khi bàng quang không được làm rỗng dẫn đến tình trạng ứ nước tiểu dẫn đến nước tiểu nhỏ giọt thường xuyên hoặc liên tục.
• Són tiểu chức năng: do tinh thần và thể chất sa sút không thể đi vệ sinh kịp thời. Ví dụ, khi bạn bị viêm khớp háng nặng, bạn không thể cởi cúc quần đủ nhanh để đi vệ sinh.
• Són tiểu hỗn hợp: là tình trạng bao gồm tất cả những điều trên.

5. Cách để chẩn đoán tình trạng tiểu són

Xác định chính xác loại tiểu không kiểm soát mà bạn mắc phải là rất quan trọng. Hãy đến gặp bác sĩ nếu bạn bị tiểu không kiểm soát thường xuyên. Họ có kiến ​​thức và phương tiện để đánh giá các triệu chứng của bạn và có thể làm một số xét nghiệm đơn giản để làm rõ nguyên nhân. Bạn có thể sẽ được yêu cầu theo dõi trong ít nhất ba ngày để đánh giá:

• Bạn đi vệ sinh bao lâu một lần?
• Lượng nước tiểu mỗi lần là bao nhiêu?
• Bạn có thường xuyên tiểu són hay không?

Đôi khi bạn cần đến gặp bác sĩ chuyên khoa để xác định loại tiểu không kiểm soát mà bạn mắc phải. Các xét nghiệm được thực hiện để làm rõ nguyên nhân bao gồm:

Phân tích nước tiểu: một xét nghiệm sử dụng một que thăm để kiểm tra nhiễm trùng, lượng đường, máu và protein trong nước tiểu. Nhiễm trùng đường tiết niệu có thể gây ra chứng tiểu không tự chủ, đặc biệt là ở người cao tuổi. Bệnh tiểu đường khiến một lượng lớn đường xuất hiện trong nước tiểu và có thể dẫn đến tăng cảm giác khát và tăng số lần đi tiểu. Bệnh tiểu đường cũng có thể khiến bạn có nguy cơ bị nhiễm trùng tiểu. Các bệnh thận khác có thể gây nên tình trạng tiểu ra máu hoặc protein trong nước tiểu. Nhìn thấy máu trong nước tiểu cũng có thể là dấu hiệu của các vấn đề nghiêm trọng về bàng quang hoặc nhiễm trùng tiểu.

Đo lượng nước tiểu dư: Một xét nghiệm phát hiện lượng nước tiểu còn lại trong bàng quang của bạn sau khi bạn đi vệ sinh. Các phương pháp thường được áp dụng là siêu âm ổ bụng hoặc phẫu thuật cắt u nang (do bác sĩ hoặc y tá thực hiện bằng cách sử dụng một ống mềm, mỏng được đưa vào từ lỗ niệu đạo bên ngoài qua niệu đạo đến bàng quang để dẫn lưu lượng nước tiểu còn sót lại trong bàng quang).

Khám trực tràng âm đạo: Bác sĩ hoặc y tá sẽ đeo găng tay và đưa một ngón tay vào âm đạo hoặc trực tràng. Điều này nhằm đánh giá mức độ co và giãn của các cơ sàn chậu. Đối với nam giới, khám trực tràng cũng có thể đánh giá kích thước của tuyến tiền liệt. Đối với phụ nữ, bác sĩ có thể tìm kiếm những bất thường trong các cơ quan vùng chậu thông qua khám âm đạo. 

Tiết niệu: Đây là một đánh giá lưu lượng nước tiểu được thực hiện khi nguyên nhân của vấn đề không rõ ràng. Tiết niệu cũng có thể được thực hiện khi phẫu thuật được coi là một lựa chọn điều trị.

6. Tiểu són có gây nguy hiểm không?

Đối với những trường hợp tiểu không kiểm soát, người bệnh không nên chủ quan mà cần tham khảo ý kiến ​​của bác sĩ chuyên khoa để có cách khắc phục hiệu quả. Són tiểu tuy không nguy hiểm trực tiếp đến tính mạng nhưng nếu không được điều trị kịp thời có thể để lại nhiều biến chứng như:

Tiểu són ảnh hưởng đến sức khỏe tâm thần: Bệnh nhân mắc chứng tiểu không tự chủ thường có tâm lý tự ti. Đặc biệt, căn bệnh này nếu để lâu sẽ gây suy nhược, mệt mỏi khiến cơ thể suy nhược nhanh chóng. Những trạng thái tâm lý này không chỉ ảnh hưởng đến tâm trạng, mà còn ảnh hưởng trực tiếp đến khả năng chống chọi với bệnh tật.

Giảm chất lượng cuộc sống: Bệnh tật đeo bám khiến cuộc sống gặp nhiều khó khăn. Không chỉ vậy, với những triệu chứng khó chịu của bệnh còn ảnh hưởng nghiêm trọng đến giấc ngủ, công việc và các mối quan hệ xung quanh. Từ đó, chất lượng cuộc sống không được đảm bảo, thậm chí nhiều trường hợp còn ảnh hưởng đến đời sống tình dục vợ chồng.

Tăng nguy cơ nhiễm trùng đường tiết niệu: Tình trạng són tiểu kéo dài, nước tiểu ứ đọng trong bàng quang lâu ngày gây nhiễm trùng đường tiết niệu. Có nhiều trường hợp bệnh, lúc đầu gây nhiễm trùng bàng quang, lâu ngày viêm ngược dòng gây viêm bể thận, ứ mủ, nếu không phát hiện và điều trị kịp thời có thể dẫn đến suy thận.

7. Cách điều trị tình trạng tiểu són

Có một thực tế là những người mắc chứng tiểu són hiếm khi chia sẻ tình trạng của mình với người khác vì sự thiếu tự tin và nhút nhát. Một thống kê cho thấy chỉ có khoảng 50% người mắc bệnh tìm đến bác sĩ để khám và điều trị.

Tuy nhiên, đây không phải là một tình trạng hiếm gặp và có thể ảnh hưởng đến nhiều người. Khoảng 13 triệu người ở Hoa Kỳ mắc chứng tiểu không kiểm soát. Tỷ lệ són tiểu ở phụ nữ dưới 65 tuổi từ 10-25% và có xu hướng ngày càng gia tăng. Vậy làm thế nào để có thể kiểm soát được tình trạng này? Một số phương pháp dưới đây thường được các chuyên gia khuyên dùng:

7.1. Thay đổi thói quen hàng ngày của bạn

Đây là điều dễ thực hiện nhất để giúp điều trị hoặc hạn chế các yếu tố có thể góp phần gây ra chứng tiểu không tự chủ. Ví dụ, tránh uống quá nhiều nước vào buổi tối, cắt giảm đồ uống gây kích thích bàng quang như rượu, cà phê,… Bên cạnh đó, bạn nên hạn chế hút thuốc lá và tăng cường vận động để tăng cường sức khỏe, giúp giảm các triệu chứng của bệnh hiệu quả.

7.2. Cải thiện sức khỏe bàng quang

Giữ bàng quang khỏe mạnh là rất quan trọng. Các chuyên gia khuyến cáo không nên có thói quen nhịn tiểu vì có thể khiến tình trạng bệnh trở nên trầm trọng hơn. Thay vào đó, bạn nên tập thói quen đi vệ sinh vào những thời điểm nhất định trong ngày theo thời gian biểu của mình để giúp kiểm soát tốt hơn kiểm soát bàng quang. Bạn có thể không thành công ngay lần đầu thử nhưng nếu kiên trì, bạn sẽ thấy được kết quả trông thấy.

7.3. Bài tập Kegel

Tăng cường các cơ vùng chậu là một trong những cách điều trị chứng tiểu không tự chủ. Phương pháp này giúp kiểm soát bàng quang vì nó liên quan đến việc thắt chặt và thư giãn các cơ sàn chậu, được kết nối thông qua dây thần kinh bàng quang. Không chỉ vậy, bài tập này còn có tác dụng tăng cường cơ sàn chậu của phụ nữ trước và sau khi sinh con.

7.4. Can thiệp y khoa

Khi các phương pháp điều chỉnh hành vi không mang lại hiệu quả cho bệnh nhân, các bác sĩ chuyên khoa sẽ sử dụng các can thiệp y khoa khác nhau cho chứng tiểu són, từ phương pháp điều trị bảo tồn, xâm lấn tối thiểu đến phẫu thuật. Tùy thuộc vào dạng tiểu không kiểm soát, nguyên nhân và mức độ tiểu không kiểm soát mà bác sĩ chuyên khoa sẽ xem xét và chỉ định phương pháp điều trị phù hợp.

Dùng thuốc điều trị tiểu són: Một số loại thuốc có hiệu quả trong điều trị chứng tiểu không kiểm soát bao gồm:

• Thuốc làm giãn cơ bàng quang và tăng lượng nước tiểu mà bàng quang có thể chứa.
• Thuốc có chứa estrogen, chẳng hạn như kem bôi âm đạo, vòng hoặc miếng dán (còn được gọi là estrogen tại chỗ) giúp tăng cường các cơ và mô ở niệu đạo và âm đạo, làm cho niệu đạo khỏe hơn.
• Thuốc điều trị ung thư tuyến tiền liệt như thuốc chẹn alpha, thuốc ức chế 5-alpha reductase, thuốc ức chế Phosphodiesterase-5 (PDE5),… 

Điều trị chứng són tiểu bằng cách tiêm bulking: Trong thủ thuật này, bác sĩ tiêm một vật liệu tổng hợp vào các mô xung quanh bàng quang và niệu đạo để làm chúng dày lên. Điều này giúp giữ cho niệu đạo đóng lại và giảm lượng nước tiểu rò rỉ ra ngoài.

Tiêm botox để điều trị tiểu són: Tiêm botox vào bàng quang có thể được áp dụng nếu các phương pháp điều trị khác không hiệu quả. Botox làm giãn cơ bàng quang và tăng lượng nước tiểu mà bàng quang có thể chứa. 

Phản hồi sinh học: Phản hồi sinh học cho phép bạn xem phản ứng của bàng quang trên màn hình. Bác sĩ trị liệu sẽ đặt một miếng dán điện trên da của bạn tại các cơ của bàng quang và niệu đạo. Có dây kết nối miếng dán với màn hình. Bạn và bác sĩ trị liệu sẽ theo dõi màn hình để biết khi nào các cơ này co lại, vì vậy bạn có thể học cách kiểm soát chúng.

8. Cách phòng ngừa tình trạng tiểu són

Để phòng ngừa cũng như hỗ trợ điều trị bệnh tiểu són, chúng ta nên chú ý những điều sau:

Duy trì cân nặng ổn định, hạn chế tăng cân: Để không đè nặng lên bàng quang, ảnh hưởng đến bàng quang. Tập thể dục thể thao thường xuyên, ăn uống khoa học, đủ chất dinh dưỡng, ăn nhiều rau xanh, hoa quả là những biện pháp hữu hiệu giúp cơ thể ổn định cân nặng, tăng cường sức khỏe bàng quang để phòng ngừa tình trạng tiểu són. Nếu thừa cân, bạn có thể liên hệ với bác sĩ để biết cách giảm cân an toàn và phù hợp.

Tránh sử dụng các yếu tố gây tiểu són:

• Không nên uống nhiều nước vào buổi tối, đặc biệt là buổi tối trước khi đi ngủ.
• Hạn chế sử dụng các loại thực phẩm có thể gây tiểu không tự chủ, ví dụ: rượu bia, đồ uống có cồn, đồ uống và thực phẩm có chứa cafein, thực phẩm có tính axit, v.v.
• Hãy hỏi bác sĩ về các loại thuốc hiện tại để được tư vấn và điều chỉnh liều lượng hoặc chuyển sang các loại thuốc khác không gây tiểu són.
• Hạn chế táo bón bằng cách uống nhiều nước, ăn nhiều chất xơ để đường ruột hoạt động tốt hơn
• Không nên hút thuốc lá vì chất nicotin trong thuốc lá có tác dụng tức thời đến bàng quang, làm tăng nguy cơ ung thư bàng quang.

Lời kết

Chứng són tiểu là tình trạng khá phổ biến, đặc biệt là ở người cao tuổi. Són tiểu không nên được coi là một phần của tuổi già và bệnh nhân không nên xấu hổ khi không đi khám. Có rất nhiều bài thuốc từ đơn giản đến phức tạp để điều trị và ngăn ngừa hiệu quả chứng tiểu không tự chủ. Khi có các triệu chứng nên đi khám sớm để được chẩn đoán và điều trị sớm, giúp nâng cao hiệu quả điều trị, tránh những biến chứng đáng tiếc ảnh hưởng đến chất lượng cuộc sống.

Nếu bạn đang gặp tình trạng hay có các biểu hiện của vấn đề về tiểu són, cần được tư vấn thì hãy liên hệ đến hotline 1900 7061 hoặc điền vào form bên dưới để được nghe các dược sĩ tư vấn MIỄN PHÍ.