Hiểu thêm về 5 phân độ suy thận và cách điều trị

Phân độ suy thận được chia dựa trên ước tính độ lọc cầu thận đo được. Với mỗi giai đoạn của mức độ suy thận, có những triệu chứng và cách điều trị tương ứng để làm giảm sự diễn tiến của bệnh.

1. Suy thận độ 1 

Ở giai đoạn đầu tiên của phân độ suy thận, thận bị tổn thương rất nhẹ nhưng chức năng thận vẫn bình thường. Thận dễ quen với việc tổn thương này và dần thích nghi, điều chỉnh để giữ vững khả năng hoạt động ở mức 90% hoặc cao hơn.  

Ước tính độ lọc cầu thận lúc này vào khoảng lớn hơn hoặc bằng 90 mL/ phút. 

Giai đoạn 1 của quá trình suy thận thường được phát hiện khi tình cờ thực hiện xét nghiệm máu và nước tiểu thông thường. 

1.1. Triệu chứng: 

Ở mức lọc 90 mL/ phút, giai đoạn này hầu như không có một triệu chứng bất thường nào dễ dàng nhận thấy.

1.2. Điều trị: 

Vì là giai đoạn sớm của bệnh nên hầu như việc làm chậm tiến triển của bệnh phụ thuộc vào thay đổi lối sống. 

• Nếu bạn có mắc bệnh tiểu đường, hãy kiểm soát tốt lượng đường trong máu ở mức độ thích hợp. Suy thận cũng là một trong những biến chứng do tiểu đường kiểm soát kém gây ra. 
• Tăng huyết áp cũng là một nguyên nhân thường gặp gây suy thận. Kiểm soát tốt huyết áp của bạn, đo huyết áp định kỳ và sử dụng thuốc huyết áp theo quy định của bác sĩ.
• Duy trì chế độ ăn uống lành mạnh và cân bằng, khoa học, hạn chế muối.
• Không hút thuốc lá
• Ngưng hay hạn chế rượu bia, chất kích thích
• Duy trì cân nặng thích hợp 
• Tập luyện thể dục thể thao thường xuyên và điều độ
• Khám sức khỏe định kỳ để kiểm tra chức năng thận và xử lý kịp thời

2. Suy thận độ 2 

Suy thận độ 2 là giai đoạn thận bị mất chức năng nhẹ. Tuy không thể hoàn toàn giúp thận bình thường trở lại nhưng điều trị giúp bạn ngăn chặn việc suy thận càng ngày càng nghiêm trọng hơn.  

Ở giai đoạn 2 này, ước tính độ lọc cầu thận có giá trị trong khoảng từ 60 đến 89 mL/ phút. 

Khi nghi ngờ mắc suy thận, bạn có thể được chỉ định thực hiện các xét nghiệm như xét nghiệm máu, xét nghiệm nước tiểu, siêu âm thận để bác sĩ xem xét và đưa ra kết luận. Tuy nhiên, vì có thể không có triệu chứng nào nổi bật nên suy thận độ 2 cũng thường được phát hiện khi khám sức khỏe định kỳ.

2.1. Triệu chứng: 

Giai đoạn này, triệu chứng bệnh cũng không quá đặc trưng. Người bệnh có thể không có triệu chứng nào hoặc xuất hiện một số triệu chứng không đặc hiệu. Đôi khi triệu chứng xuất hiện thường cuối giai đoạn 2, lúc chuẩn bị bước sang suy thận độ 3.

Các triệu chứng người bệnh có thể gặp là:

• Mệt mỏi quá mức, cơ thể yếu đuối
• Tăng hoặc giảm đi tiểu
• Ngứa da, khô da
• Ăn không ngon
• Rối loạn giấc ngủ
• Chuột rút vào ban đêm 
• Đau ở lưng dưới 
• Phù nhẹ

2.2. Điều trị:

Mục đích khi dùng thuốc điều trị suy thận độ 2 là giải quyết các vấn đề gây ra tổn thương này. Thường là ở các đối tượng mắc bệnh tiểu đường hoặc cao huyết áp. Do đó thuốc điều trị tăng đường huyết và tăng huyết áp sẽ được sử dụng.

Thuốc bổ máu có thể được sử dụng để hạn chế tình trạng mệt mỏi, suy nhược 

Bệnh nhân bị suy thận độ 2 ngoài việc lưu ý dùng thuốc nếu có bệnh kèm còn cần chú ý đến chế độ ăn uống của mình. 

• Hạn chế các loại thực phẩm chế biến sẵn, đóng hộp, thức ăn nhanh 
• Hạn chế thực phẩm nhiều muối 
• Hạn chế sử dụng chất béo bão hòa
• Đôi khi bạn cũng cần cắt giảm nguồn protein nếu bình thường bổ sung quá nhiều
• Nên ăn các loại ngũ cốc, đậu, các loại hạt, rau củ và trái cây tươi, cá, dầu thực vật, thịt nạc từ gia cầm,..

Bên cạnh đó bạn cũng cần chú ý uống nhiều nước tập thể dục hàng ngày, giảm căng thẳng, loại bỏ các thói quen có hại như hút thuốc lá hay sử dụng rượu bia,. 

Các hoạt động, lối sống hợp lý chính là cách tốt nhất giúp bạn ngăn chặn sự tiến triển việc suy giảm chức năng thận.

Người mắc suy thận giai đoạn 2 vẫn có tiên lượng tốt hơn rất nhiều so với các giai đoạn sau đó cho nên dù không có cách điều trị hoàn toàn khi thận đã bị tổn thương vĩnh viễn nhưng bạn cần phải hành động ngay để ngăn chặn sự diễn tiến bệnh,

3. Suy thận độ 3

 Suy thận độ 3 là giai đoạn thận mất chức năng từ nhẹ đến trung bình. Suy thận độ 3 được chia thành hai nhóm nhỏ dựa trên ước tính độ lọc cầu thận. Điều này cho biết cụ thể bạn đang ở giai đoạn 3a hay 3b của suy thận.

Nếu là suy thận độ 3a, ước tính độ lọc cầu thận nằm trong khoảng từ 45 đến 59 mL/ phút

Nếu là suy thận độ 3b, ước tính độ lọc cầu thận trong khoảng 30 đến 44 mL/phút.

Ở giai đoạn 3, mục tiêu là ngăn chặn mất thêm chức năng thận tức là ngăn chặn sự diễn tiến của nó đến giai đoạn 4.

Bác sĩ có thể yêu cầu bạn thực hiện các xét nghiệm sau để tiến hành chẩn đoán:

• Đo chỉ số huyết áp
• Xét nghiệm nước tiểu
• Xét nghiệm ước tính độ lọc cần thận 
• Xét nghiệm hình ảnh khác để loại trừ giai đoạn cao hơn

3.1. Triệu chứng 

Ở các giai đoạn suy thận độ 1 hay 2, triệu chứng có thể không có hoặc không rõ ràng nhưng ở độ 3, các triệu chứng rõ ràng dễ nhận thấy hơn, bao gồm:

• Nước tiểu màu vàng đậm, cam hay đỏ 
• Đi tiểu nhiều hơn hoặc ít hơn bình thường
• Phù nề
• Mệt mỏi 
• Suy nhược, triệu chứng giống thiếu máu
• Mất ngủ, rối loạn giấc ngủ
• Đau lưng dưới
• Ngứa dai dẳng 
• Ăn không ngon

Các biến chứng có thể gặp khi ở giai đoạn này là:

• Thiếu máu 
• Bệnh về xương 
• tăng huyết áp 

3.2. Điều trị

Suy thận độ 3 chưa cần ghép thận hay chạy thận nhân tạo. Người bệnh vẫn được sử dụng các loại thuốc điều trị các bệnh lý tiềm ẩn gây tổn thương thận.

Ngoài ra người bệnh còn được bổ sung thêm các thuốc giảm triệu chứng của suy thận như sắt ngăn thiếu máu, canxi/vitamin D ngăn gãy xương, thuốc giảm cholesterol, thuốc lợi tiểu giảm phù nề.

Chế độ ăn là một vấn đề không hề nhỏ, bởi thận loại bỏ các chất thải nên ăn thực phẩm không phù hợp sẽ gây ảnh hưởng rất lớn. 

• Ăn nhiều thực phẩm tự nhiên như ngũ cốc, giảm thực phẩm chế biến sẵn, giảm chất béo bão hòa. 
• Giảm lượng protein nạp vào cơ thể
• Nếu kali cao do suy thận, tránh các loại thực phẩm có nguồn kali dồi dào như chuối, khoai tây, cà chua..
• Giảm ăn mặn để giảm lượng natri đưa vào cơ thể
• Chia bữa ăn thành nhiều bữa ăn nhỏ nếu gặp tình trạng chán ăn. Việc này sẽ giúp bạn bổ sung dinh dưỡng dễ dàng hơn. 

Ngoài việc sử dụng thuốc và thực hiện một chế độ ăn lành mạnh, việc thay đổi lôis sống có thể giúp bạn kiểm soát suy thận độ 3. 

• Tập thể dục: Nên tập thể dục thường xuyên điều độ mỗi ngày, mỗi tuần
• Kiểm soát đường huyết và huyết áp luôn ổn định 
• Giảm stress: Bạn có thể giảm căng thẳng bằng cách tập thể dục, ngủ một giấc thật ngon, thiền hay các hoạt động khác khiến bạn thoải mái.
• Cái thuốc lá nếu bạn đang hút thuốc, ngưng hay giảm sử dụng bia rượu.

4. Suy thận độ 4 

Khi suy thận độ 4 tức là thận đã bị tổn thương nghiêm trọng. Ước tính tốc độ lọc cầu thận lúc này là 15 đến 29 mL/phút. Khi đó có thể bạn đang tích tụ một lượng độc tố và chất lỏng trong cơ thể. 

4.1. Triệu chứng:

Các triệu chứng trong giai đoạn này có thể kể đến như: 

• Phù
• Mệt mỏi
• Đau lưng 
• Rối loạn giấc ngủ
• Tăng đi tiểu
• Nước tiểu màu đỏ hoặc sẫm màu
• Khi đã diễn tiến đến giai đoạn 4, người mắc bệnh có thể gặp rất nhiều biến chứng như:
• Phù nề tay, chân 
• Tăng huyết áp
• Phù phổi
• Nếu nồng độ kali cao có thể gây ra các vấn đề tim mạch

Các biến chứng tiềm ẩn khác cũng có thể xảy ra, bao gồm:

• Các vấn đề trên mạch máu và tim mạch 
• Viêm màng ngoài tim 
• Cholesterol cao 
• Thiếu máu 
• Suy dinh dưỡng 
• Xương yếu 
• Rối loạn cương dương, giảm ham muốn tình dục, giảm khả năng sinh sản
• Khó tập trung, co giật, thay đổi tính cách do tổn thương hệ thống thần kinh trung ương
• Hệ thống miễn dịch suy yếu nên dễ nhiễm trùng
• Nếu đang mang thai bệnh có thể ảnh hưởng đến sự an toàn của mẹ và bé

4.2. Điều trị

Kiểm tra và giám sát các chỉ số: 

• Ở giai đoạn 4, bạn sẽ thường phải đến bệnh viện để thăm khám sức khỏe và kiểm tra chức năng thận thông qua các chỉ số như bicarbonat, canxi, creatinin, huyết sắc tố, photpho, kali
• Ngoài ra bạn còn làm kiểm tra về protein trong nước tiểu, huyết áp, lượng chất lỏng trong cơ thể
• Bác sĩ sẽ đánh giá và xem xét bạn có các nguy cơ tim mạch. các loại thuốc bạn đang sử dụng như thế nào và các thông tin liên quan.

Làm chậm sự diễn tiến bằng việc điều trị bệnh lý căn nguyên và giải quyết các triệu chứng: thiếu máu, bệnh về xương, bệnh tiểu đường, tăng huyết áp, phù nề, cholesterol cao. Bạn cần phải sử dụng thuốc theo đúng hướng dẫn của bác sĩ.

Khi ở giai đoạn 4 cũng là giai đoạn trầm trọng nên các liệu pháp điều trị có thể được cân nhắc và chuẩn bị trước như lọc máu, ghép thận có thể được gợi ý và nói rõ với người bệnh. 

Cũng như các giai đoạn trước, chế độ ăn uống của người bệnh cần thay đổi để phù hợp với tình trạng bệnh, vấn đề này nên được tham khảo từ ý kiến của các chuyên gia dinh dưỡng. Nhưng về cơ bản cũng là tránh các loại thực phẩm gây hại cho thận nhưng cần chuẩn xã hơn về liều lượng.

Lối sống cũng được đẩy mạnh cho bệnh nhân giai đoạn 4: tập luyện thể dục, không hút thuốc, khám sức khỏe định kỳ và thực hiện theo những lời khuyên của bác sĩ. 

5. Suy thận giai đoạn cuối

Đây là suy thận độ 5 của 5 phân độ suy thận được chia ra. Khi suy thận giai đoạn cuối, độ lọc cầu thận bé hơn 15 mL/phút, thận suy nặng gần như không còn khả năng hoạt động.

Sự nguy hiểm đến tính mạng là rất lớn bởi lượng chất thải, chất độc tích tụ rất nhiều. 

5.1. Triệu chứng

• Các triệu chứng suy thận độ 5 bao gồm:
• Đau lưng, đau ngực 
• Có các vấn đề về hô hấp
• Sa sút tinh thần 
• Mệt mỏi
• Chán ăn hoặc không có cảm giác muốn ăn 
• Cơ co giật, chuột rút
• Buồn nôn và nôn mửa
• Ngứa kéo dài dai dẳng
• Khó ngủ
• Sưng, phù tay chân 
• Đi tiểu nhiều hoặc ít hơn bình thường
• Nguy cơ cao mắc bệnh tim và đột quỵ

5.2. Điều trị 

Liệu pháp điều trị ở giai đoạn này là lọc máu hoặc ghép thận

• Ghép thận: Việc ghép thận còn phải xem xét có ai hiến thận hay không và tương thích với cơ thể bạn như thế nào
• Lọc máu bằng chạy thận nhân tạo: Chạy thận nhân tạo thực hiện 3 lần mỗi tuần tại bệnh viện. Đây là phương pháp lọc máu bên ngoài cơ thể, loại bỏ các chất thải, chất gây hại ra khỏi máu. 

• Lọc màng bụng: Liệu pháp này sử dụng lớp màng bao phủ của ổ bụng để lọc máu ở bên trong cơ thể và có thể thực hiện tại nhà mà không cần đến bệnh viện. 

Lời kết: 

Có 5 phân độ suy thận và mỗi phân độ là một sự suy giảm khác nhau của chức năng thận. Tuy nhiên các giai đoạn đầu thường nhẹ và có thể ngăn chặn các diễn biến nghiêm trọng nếu phát hiện kịp thời. Do đó, khám sức khỏe định kỳ nên được thực hiện.