Nguyên nhân gây nên tình trạng ho khan và cách khắc phục

Ngứa họng là nguyên nhân hàng đầu dẫn đến ho. Tình trạng cơn ho kéo dài lâu ngày không khỏi, không xuất hiện dịch đờm dãi gọi là ho khan. Tuy không gây nguy hiểm, nhưng ho khan làm ảnh hưởng tới chất lượng cuộc sống thường ngày. Cơn ho khan kéo dài cũng khiến cho cổ họng thường xuyên bị đau rát và viêm họng dẫn đến khó chịu.

1. Ho khan là gì?

Ho là một phản xạ tự nhiên của đường thở khi bị kích thích, đây là cơ chế tự bảo vệ của cơ thể. Hoạt động ho thường giúp đẩy chất nhầy, đờm và vi khuẩn, không khí ra khỏi phổi, giúp lưu thông đường thở. Ho khan là hiện tượng cơn ho không tạo ra đờm hoặc chất nhầy nhưng thường kéo dài lâu ngày không khỏi. Nó không phải là bệnh, nhưng có thể là dấu hiệu của một căn bệnh nào đó. Ho khan có thể xảy ra ở bất kỳ đối tượng nào và thường đi kèm với các triệu chứng như mất tiếng, đau họng,…

2. Nguyên nhân dẫn đến tình trạng ho khan

2.1. Hen suyễn

Hen suyễn là tình trạng đường thở của bạn sưng lên và bị thu hẹp. Ho liên quan đến hen suyễn có thể vừa hiệu quả vừa không hiệu quả, nhưng chúng thường không có tác dụng. Ho là triệu chứng phổ biến của bệnh hen suyễn, nhưng nó thường không phải là triệu chứng nổi bật nhất. Tuy nhiên, có một loại hen suyễn gọi là hen biến thể ho (CVA) và ho mãn tính chính là triệu chứng chính của nó.

2.2. Bệnh trào ngược dạ dày thực quản

Bệnh trào ngược dạ dày là một loại trào ngược acid mãn tính. Nó xảy ra khi acid dạ dày thường xuyên bị trào ngược vào thực quản – cơ quan kết nối miệng với dạ dày của bạn. Acid dạ dày có thể kích thích niêm mạc thực quản làm kích hoạt phản xạ ho của cơ thể.

2.3. Hội chứng chảy dịch mũi sau cũng là nguyên nhân gây ho khan

Hội chứng chảy dịch mũi sau chỉ tình trạng dịch từ xoang mũi chảy xuống cổ họng của bạn. Khi bạn bị dị ứng lạnh hoặc trong thời gian chuyển mùa , các màng trong mũi sẽ phản ứng bằng cách sản xuất nhiều chất nhầy hơn bình thường. Không giống như chất nhầy bình thường (khỏe mạnh), chất nhầy này ẩm và lỏng hơn, do đó nó dễ dàng chảy xuống phía dưới cổ họng, khi nuốt phải có thể làm nhói các dây thần kinh ở phía sau cổ họng từ đó gây ra ho.

2.4. Ho khan do nhiễm virus

Khi bạn bị nhiễm một trong nhiều loại virus gây cảm lạnh thông thường, các triệu chứng ngắn hạn thường kéo dài dưới một tuần. Tuy nhiên, không có gì lạ khi ho kéo dài sau khi các triệu chứng bệnh đã được cải thiện. Những cơn ho sau cảm cúm thường khô và có thể kéo dài đến hai tháng. Chúng thường là kết quả của sự kích thích trong đường thở do cổ họng trở nên nhạy cảm sau khi bị bệnh do virus.

Loại ho này rất khó điều trị và thường đòi hỏi thời gian và sự kiên nhẫn. Ho chỉ làm tăng sự khó chịu trong đường thở của bạn, vì vậy hãy thử sử dụng viên ngậm và chất lỏng ấm để làm dịu cổ họng của bạn. Điều này có thể giúp giảm ho, giúp đường thở của bạn có cơ hội chữa lành.

2.5. Chất kích thích từ môi trường

Có nhiều thứ trong không khí có thể gây kích ứng đường thở của bạn, bao gồm khói, ô nhiễm, bụi, nấm mốc và phấn hoa. Các hạt hóa học, chẳng hạn như sulfur dioxide hoặc nitric oxide, cũng có thể gây ra vấn đề. Ngay cả không khí sạch quá khô hoặc quá lạnh cũng có thể gây ho khan cho một số người.

3. Triệu chứng thường gặp khi bị ho khan

Trường hợp ho to và có khi ho rất nhiều nhưng không có đờm được gọi là ho khan.

Đầu tiên, bệnh nhân thường chỉ mắc phải triệu chứng ho khan thông thường. Tuy nhiên theo thời gian số lần ho có thể sẽ tăng lên và tình trạng sẽ trở nên nặng hơn. Ho khan có thể kèm theo các triệu chứng khác như:

• Sốt, ớn lạnh, mệt mỏi, đau đầu, chóng mặt do ho khan kèm theo cảm cúm.
• Đau họng, sưng họng, mất tiếng, khàn giọng do viêm trong trường hợp ho kéo dài, có thể do nguyên nhân là nhiễm khuẩn đường hô hấp trên.
• Buồn nôn do quá trình co thắt cơ khi ho trong thời gian dài.
• Đau đầu, tức ngực, chóng mặt.
• Đối với các trường hợp nặng hơn, ho khan có thể dẫn đến tình trạng ho ra máu.

4. Tình trạng ho khan khi nào nên đến gặp bác sĩ?

Ho khan là một tình trạng bệnh rất phổ biến đối với mọi lứa tuổi, trong đó đối tượng xuất hiện nhiều nhất là trẻ nhỏ. Căn bệnh mang lại nhiều phiền phức cũng như khó khăn trong sinh hoạt, học tập và làm việc.

Thông thường ho khan có thể diễn ra trong vài ngày, sau đó bệnh nhân có thể tự phục hồi, tuy nhiên trong một số trường hợp cơn ho có thể sẽ kéo dài trên 5 ngày hoặc kéo dài trên 20 ngày sau khi được bác sĩ cho dùng thuốc, ho ra máu,… đôi khi đây có thể là dấu hiệu của một bệnh lý khác nghiệm trọng hơn. Đối với các trường hợp này bệnh nhân cần đến cơ sở y tế gần nhất để được chẩn đoán và điều trị một cách đúng đắn, tránh trường hợp bệnh có thể tiến triển xấu hơn.

5. Bệnh ho khan được chẩn đoán như thế nào?

Nhằm đưa ra hướng điều trị thích hợp, khi đến các cơ sở y tế để thăm khám bệnh nhân sẽ được yêu cầu thực hiện một số xét nghiệm để chẩn đoán bệnh ho khan một cách chính xác nhất. Ban đầu bệnh nhân sẽ được bác sĩ khám lâm sáng nhằm khai thác tiền sử bệnh, tầm soát diện rộng các triệu chứng, trong đó các triệu chứng đáng báo động như khó thở, ho ra máu, sụt cân, sốt liên tục,… sẽ được đánh giá kỹ càng và có thể bệnh nhân sẽ được bác sĩ chỉ định các xét nghiệm cụ thể để chẩn đoán bệnh như:

• Xét nghiệm hình ảnh: Chụp X – quang, chụp CT. Thường được áp dụng trong các trường hợp ho mãn tính và điều trị không hiệu quả.
• Đo phế dung: Kiểm tra chức năng phổi, đánh giá chức năng hô hấp (sử dụng test kích thích phế quản bằng methacholin).
• Nội soi: Kiểm tra tình trạng đường thở, xác định acid dạ dày có bị trào ngược dẫn đến viêm hay không.
• Nuôi cấy đờm: Hỗ trợ cho chẩn đoán nhiễm trùng đường hô hấp như ho gà, lao, phế cầu khuẩn,…

6. Các phương pháp dùng để điều trị ho khan

6.1. Các loại thuốc điều trị ho khan

Ho khan có thể do nhiều nguyên nhân khác nhau do đó phải xác định rõ nguyên nhân dẫn đến tình trạng này nhằm đưa ra phương pháp điều trị đúng đắn góp phần rút ngắn thời gian điều trị cũng như giảm được các tác dụng có hại từ việc dùng thuốc. Một số thuốc thường được sử dụng trong các trường hợp ho khan do các nguyên nhân khác nhau như sau:

• Thuốc kháng histamin: Kháng histamin H1 được sử dụng để trị ho do giảm phản xạ ho, tuy nhiên không được sử dụng chung với thuốc long đờm do có thể gây tắc nghẽn. Bên cạnh đó Kháng histamin H2 được sử dụng nhằm hạn chế tiết acid dịch vị trong điều trị loét dạ dày nếu trường hợp ho có liên quan đến trào ngược dạ dày – thực quản.
• Thuốc giãn phế quản: Thường được sử dụng gồm có albuterol và ipratropium, trong đó albuterol là một thuốc kích thích thụ thể β2, trong trường hợp albuterol không còn đáp ứng tốt có thể sẽ được thay thế bằng ipratropium.
• Opioid giảm cơn ho (Dextromethorphan, codein) bằng cách ức chế trung khu hô hấp ở hành não, thường được sử dụng dưới dạng viên nén hoặc siro ho, bên cạnh đó khi sử dụng cũng mang lại một số tác dụng phụ thường gặp như táo bón, buồn nôn.
• Thuốc long đờm: Guaifenesin là một thuốc long đờm phổ biến do không mang lại nhiều tác dụng phụ nghiêm trọng, thường được sử dụng dưới dạng siro hoặc viên nén. Ngoài ra còn có N-acetylcystein dạng khí dung thường được sử dụng để điều trị ho ở những đối tượng bị xơ nang.
• Bên cạnh đó có thể sử dụng cùng với một số thuốc khác như kháng sinh trong trường hợp bệnh có nguyên nhân là nhiễm khuẩn.

6.2. Một số phương pháp khắc phục tại nhà khi bị ho khan

6.2.1. Mật ong

Đối với người lớn và trẻ em từ 1 tuổi trở lên, mật ong có thể được sử dụng để điều trị ho khan ban ngày và ban đêm .

Mật ong có đặc tính kháng khuẩn và cũng có thể giúp che phủ cổ họng, giảm bớt kích ứng.Trong mật ong có chứa dextromethorphan, một thành phần giảm ho, giúp giảm cơn ho dai dẳng của ho vào ban đêm ở trẻ em. Bạn có thể thử uống mật ong bằng muỗng cà phê vài lần mỗi ngày, hoặc thêm nó vào trà hoặc nước ấm để uống.

6.2.2. Sử dụng củ nghệ giúp giảm ho khan tốt

Củ nghệ có chứa chất curcumin, một hợp chất có thể có đặc tính chống viêm, kháng vi-rút và kháng khuẩn. Nó cũng có thể có lợi cho một bệnh khác, bao gồm ho khan. Curcumin được hấp thụ tốt nhất vào dòng máu khi uống cùng với hạt tiêu đen. Bạn có thể thêm 1 muỗng cà phê bột nghệ và 1/8 muỗng cà phê hạt tiêu đen vào đồ uống, chẳng hạn như nước cam lạnh hoặc bạn cũng có thể pha nó thành một tách trà ấm.

6.2.3. Gừng có tính kháng khuẩn giúp giảm các triệu chứng ho khan

Gừng có đặc tính kháng khuẩn và làm giảm các triệu chứng của viêm họng. Nó cũng được dùng để tăng cường hệ thống miễn dịch và giảm đau, khó chịu. Gừng có thể được tìm thấy trong nhiều loại trà. Bạn cũng có thể pha trà gừng từ rễ gừng bằng cách ngâm rễ đã bóc vỏ hoặc cắt trong nước ấm. Bạn cũng có thể dùng gừng ở dạng viên nang, hoặc nhai rễ gừng để giảm ho khan.

6.2.4. Sử dụng bạc hà để giảm ho khan hiệu quả

Bạc hà chứa tinh dầu bạc hà, giúp làm tê liệt các đầu dây thần kinh ở cổ họng bị kích thích do ho. Điều này có thể giúp giảm đau và giảm ham muốn ho. Có một số cách để sử dụng bạc hà như uống trà bạc hà hoặc ngậm viên kẹo bạc hà. Hãy thử uống trà bạc hà ngay trước khi đi ngủ để giúp giảm ho vào ban đêm. Ngoài ra, bạn cũng có thể sử dụng tinh dầu bạc hà như một liệu pháp trị liệu bằng tinh dầu.

6.2.5. Chanh giúp tăng đề kháng cơ thể chống lại cơn ho

Chanh là loại quả chứa nhiều vitamin C – chất dinh dưỡng cần thiết giúp nâng cao sức đề kháng. Bên cạnh đó, trong thành phần chanh cũng chứa nhiều hoạt chất giúp kháng khuẩn, chanh thường được dùng trong các bài thuốc trị ho dai dẳng kéo dài, ho khan và có tác dụng hiệu quả.

6.3. Viên ngậm Hotexcol giúp giảm nhanh các triệu chứng ho khan

Ngoài các phương pháp điều trị tình trạng ho khan trên bạn có thể sử dụng thêm sản phẩm viêm ngậm Hotexcol để giảm tình trạng bệnh hiệu quả. Sản phẩm với các thành phần từ thiên nhiên với chất lượng tuyệt vời giúp điều trị viêm họng, cảm lạnh, ho khan, ho có đờm, khản tiếng rát cổ và viêm họng do môi trường.

Viên Ngậm Hotexcol có thành phần chính là lá thường xuân thường được sử dụng để ngăn ngừa sự tắc nghẽn đường hô hấp. Lá thường xuân được coi là một loại thuốc long đờm, có thể phá vỡ các đờm và chất nhầy trong hệ thống phế quản.

Ngoài ra, cây thường xuân còn là một phương thuốc hiệu quả cho bệnh dị ứng và hen suyễn vì chúng làm giảm viêm trong hệ hô hấp. Bên cạnh đó còn có chiết xuất Quả Cơm cháy (Elderberry) cùng 5 loại tinh dầu: tinh dầu Bạc Hà, tinh dầu Tắc, tinh dầu Tần, tinh dầu Gừng, tinh dầu Quế. Nên khi ngậm sẽ giúp thông họng, giảm ho, giảm tiết đờm dãi, giảm đau rát họng do ho kéo dài.

7. Phòng ngừa ho khan bằng cách nào?

Có nhiều biện pháp khác nhau để phòng ngừa ho khan hay ho khan tái phát, tuy nhiên để có thể phòng ngừa hiệu quả đòi hỏi bệnh nhân phải tuân thủ đầy đủ hướng dẫn của nhân viên y tế và có thể tham khảo qua một số một số phương pháp sau:

• Tránh các tác nhân hay yếu tố gây dị ứng như: Bụi, lông chó và mèo, nhiệt độ quá thấp, không khí chứa nấm mốc hay phấn hoa, giữ ấm cho cơ thể, không sử dụng thực phẩm quá cay, quá nóng,…
• Có một lối sống lành mạnh, không hút thuốc lá và tránh việc hít phải khói thuốc lá (nguyên nhân phổ biến dẫn đến viêm phế quản mãn tính), thường xuyên tập luyện thể dục thể thao, có cho mình một chế độ dinh dưỡng phù hợp với mục đích nâng cao thể trạng và sức đề kháng, kê cao gối khi ngủ, không nằm nghỉ ngay sau khi ăn, tránh việc sử dụng quá nhiều thực phẩm có ga nhằm hạn chế các nguyên nhân gây trào ngược dạ dày – thực quản.
• Tiêm phòng vaccine ngừa cúm, lao tại các cơ sở y tế.

Lời kết

Ho khan có thể kéo dài trong nhiều tháng, gây mệt mỏi và ảnh hưởng đến sinh hoạt bình thường. Thông thường, nó sẽ tự khỏi, nếu tình trạng bệnh kéo dài và trở nặng sau hơn 2 tháng kèm theo các biểu hiện như khó thở, đau ngực, sốt thì hãy nên nhờ đến sự thăm khám của bác sĩ.

Bài viết trên đã cung cấp cho bạn đầy đủ thông tin về căn bệnh này. Nếu có thắc mắc gì thêm bạn có thể đăng ký tư vấn cho Bác sĩ ngay hoặc gọi Hotline 19007061 để được Bác sĩ tư vấn Miễn phí.

Xem thêm nội dung liên quan

Viêm họng hạt là gì? nguyên nhân do đâu và cách điều trị

Top 8 loại kẹo ngậm đau họng tốt nhất hiện nay

Top 10 loại kẹo ngậm ho tốt được bán nhiều tại các nhà thuốc

Nguyên nhân gây nên tình trạng khàn tiếng và cách chữa trị hiệu quả