Tuyến tiền liệt: Cấu tạo và chức năng trong hệ sinh sản

Tuyến tiền liệt là một phần quan trọng của hệ thống sinh sản chỉ có ở nam giới, có chức năng sản xuất hormone quyết định đặc tính của giống đực và tham gia sản xuất tinh trùng, duy trì khả năng sinh sản của nam giới.

1. Tuyến tiền liệt là gì?

Tuyến tiền liệt là một tuyến thuộc cơ quan sinh dục nam. Nó có vai trò rất quan trọng đối với chức năng sinh học ở nam giới. Nhiệm vụ của tiền liệt tuyến bao gồm sản sinh các hormone nam giới, duy trì chức năng sinh sản và sản xuất chất dịch. Trong 7 tuần đầu thai kỳ, tuyến tiền liệt được hình thành và tương đối giống nhau ở cả nam và nữ.

Tuyến paraurethral được tìm thấy ở phụ nữ có nhiều mối tương đồng đối với tiền liệt tuyến ở nam giới. Tuy nhiên, theo giải phẫu học thì tử cung nằm ở vị trí tương đồng với tiền liệt tuyến ở nam giới. Tuyến này cũng có vai trò tiết chất lỏng, tạo cực khoái cho nữ giới.

Nam giới cần đặc biệt chủ động trong việc bảo vệ sức khỏe của tuyến tiền liệt để bảo đảm cơ thể khỏe mạnh và trẻ trung. Ngược lại, nếu chức năng của tuyến tiền liệt bị ảnh hưởng khiến bạn gặp phải nhiều phiền toái, khó khăn hơn trong cuộc sống.

2. Tuyến tiền liệt nằm ở đâu trong cơ thể?

Tuyến tiền liệt là một bộ phận nằng ở ngay phía dưới bàng quang, ở trên hoành chậu hông. Nó bao bọc xung quanh vị trí của niệu đạo sau. Tuyến tiền liệt thường có chiều cao khoàng 3cm, rộng khoảng 4cm, dày khoảng 2,5cm và khối lượng của nó khoảng 20g.

Kích thước của tuyến tiền liệt cũng lớn dần theo độ tuổi của chúng ta. Khi một bé trai mới sinh thì kích thước của tiền liệt tuyến chỉ bằng một hạt đậu. Tuyến tiền liệt ở trẻ sơ sinh chưa có khả năng thực hiện các chức năng của mình. Nó phát triển theo suốt cuộc đời của chúng ta cho đến khi đạt được kích cỡ ổn định vào lúc 20 – 25 tuổi. Tuyến tiền liệt có sự gia tăng kích thước là nhờ vào tác động của các hormone kích thích.

3. Cấu tạo của tuyến tiền liệt

Tiền liệt tuyến đóng một vai trò rất quan trọng đối với cơ thể. Nó cấu tạo gồm khoảng 70% mô tuyến và 30% là lợp đệm mô sợi cơ. Bên ngoài tuyến tiền liệt được bao phủ bởi một lớp vỏ gồm collagen, elastin và rất nhiều sợi cơ trơn. Kích thước của lớp vỏ dày khoảng 0,5 mm. Khi quan sát bề mặt sẽ thấy các cơ vòng vân, không thấy mô đệm hoặc lớp vỏ, dưới đáy của tuyến là các sợi detrusor bện với mô sợi nằm dọc.

Cấu tạo của tuyến tiền liệt có thể được chia làm 3 phần chính là thùy trái, thùy phát và thùy giữa. Thừa giữa có hình dạng giống ngón tay và nằm ngay phía sau niệu đạo. Với sự phát triển của khoa học, hiện nay người ta đã chia tuyến tiền liệt thành 5 phần bao gồm vùng cơ sợi, vùng ngoại biên, vùng trung biên, vùng chuyển tiếp và vùng quanh niệu đạo.

4. Chức năng của tuyến tiền liệt trong hệ sinh sản

Mỗi bộ phận đóng một vai trò, chức năng khác nhau đối với cơ thể và tuyến tiền liệt cũng vậy. Ở độ tuổi nhi đồng, kích thước của tuyến tiền liệt tương đối nhỏ và chưa đảm nhận vai trò cụ thể nào. Nhờ sự kích hoạt của testosterone, tuyến tiền liệt phát triển mạnh mẽ hơn. Nó thường có 2 nhiệm vụ chính đối với cơ thể bao gồm:

4.1. Sản xuất dịch trong tinh dịch

Tuyến tiền liệt sản xuất khoảng 30% lượng dịch có trong tinh dịch bao gồm các chất như acid citric, Ca2+, enzyme đông đặc và tiền fibrinolysin, kẽm, acid phosphatase, seminin, yếu tố hoạt hóa plasminogen và PSA, choline… Chất dịch này sẽ trộn lẫn với tinh trùng, giúp tinh trùng thuận tiện di chuyển trong hệ thống sinh dục của nam, sống lâu hơn và giữ gene di truyền tốt hơn, ngoài ra còn giúp làm nhờn niệu đạo khi xuất tinh.

Dịch màu trắng đục mà được sản xuất có độ pH khoảng 6,5 nhằm bảo vệ tinh trùng cho đến khi thụ tinh, giúp tinh trùng trở nên linh động và nhiều sức sống hơn. Enzyme đông đặc tác dụng vào fibrinogen, có khả năng đông nhẹ tinh dịch và giữ tinh trùng nằm sát cổ tử cung. Enzyme fibrinolysin có trong tinh dịch sẽ giúp tinh dịch loãng trở lại sau từ 15-30 phút, tinh trùng hoạt động linh hoạt trở lại.

4.2. Co bóp và kiểm soát nước tiểu

Tuyến tiền liệt sẽ ngăn chảy ngược về bàng quang trong quá trình phóng tinh, cơ thắt trong ở đáy bàng quang sẽ đóng lại. Khi cơ thắt trong đóng lại, nó ngăn nước tiểu và tinh dịch đi ra ngoài cơ thể qua niệu đạo cùng lúc. Khi đạt đỉnh của khoái cảm, cơ vòng này sẽ đóng chặt để ngăn không cho tinh dịch trào ngược vào bàng quang.

5. Một số căn bệnh liên quan

Khi tuyến tiền liệt của bạn bị mắc bệnh, nó sẽ bị suy giảm chức năng hoạt động và ảnh hưởng tới quá trình sinh sản và sinh lý cơ thể. Ngoài ra, do tuyến tiền liệt nằm ở vị trí đặc thù nên việc mắc bệnh sẽ tác động nhiều tới quá trình tiểu tiện hay xuất tinh. Do đó, nó ảnh hưởng nhiều tới chất lượng cuộc sống của các bệnh nhân.

5.1. Viêm tuyến tiền liệt

Đây là một tình trạng bệnh lý do sự nhiễm trùng ở vị trí tiền liệt tuyến do vi khuẩn như tụ cầu, liên cầu,… hoặc không phải vi khuẩn. Viêm tuyến tiền liệt có thể gặp ở mọi độ tuổi khác nhau, thường xuất hiện ở những nam giới ở độ tuổi trung niên và diễn tiến cấp tính hoặc mạn tính. Tình trạng này tuy không gây ảnh hưởng nhiều tới tính mạng nhưng nó tác động nhiều tới chất lượng cuộc sống của bạn. Đây cũng là một nguyên nhân có thể gây nên tình trạng vô sinh, hiếm muộn.

Khi gặp tình trạng viêm tiền liệt tuyến, bạn có thể gặp các triệu chứng như sốt cao, mệt mỏi, đau khu vực thắt lưng, bẹn… Bên cạnh đó, tiểu buốt, tiểu rắt, khó tiểu hay đau buốt lúc xuất tinh cũng có thể xuất hiện. Viêm tiền liệt tuyến có thể diễn tiến kéo dài và tái phát nếu không được điều trị một cách hợp lý. Để hạn chế bệnh lý này, bạn cần vệ sinh bộ phận sinh dục thường xuyên, uống nhiều nước, hạn chế nhịn tiểu, không nên ngồi một chỗ quá lâu.

5.2. Ung thư tuyến tiền liệt

Ung thư tuyến tiền liệt đứng vị trí 12 trong các tình trạng ung thư thường gặp nhất ở nam giới Việt Nam. Nó là một căn bệnh rất nguy hiểm, có thể đe dọa tính mạng nam giới. Giống như các bệnh lý ung thư khác, ung thư tiền liệt tuyến không lây và thời gian sống phụ thuộc nhiều vào giai đoạn phát hiện ra bệnh. Ung thư tiền liệt tuyến có thể diễn tiến rất nhanh và di căn ra các vị trí khác, đặc biệt là xương, hạch bạch huyết.

Việc các triệu chứng ban đầu của bệnh xuất hiện chậm có thể ảnh hưởng nhiều tới việc chẩn đoán bệnh. Một số triệu chứng như tiểu rắt, khó tiểu, bí tiểu, tiểu ra máu hay tiểu đêm thường xuất hiện đầu tiên. Sụt cân, đau hông và khu vực quanh chậu, không thể duy trì cương cứng,… là những triệu chứng khác đi kèm theo. Có một chế độ sinh hoạt phù hợp, tầm soát ung thư thông qua các xét nghiệm giúp bạn phòng ngừa và phát hiện sớm tình trạng bệnh ung thư tiền liệt tuyến.

5.3. U xơ tuyến tiền liệt

U xơ tuyến tiền liệt hay phì đại tuyến tiền liệt là tình trạng tăng kích thước của tiền liệt tuyến ở nam giới thường ở độ tuổi trung niên hay cao niên. Khi testosterone trong cơ thể giảm xuống, nó khiến các tế bào tiền liệt tuyến bị co lại. Các tế bào xung quanh có xu hướng phát triển một cách bất thường làm tăng kích thước tuyến tiền liệt, thể tích của tuyến tiền liệt. Đây là tình trạng tăng sản tiền liệt tuyến lành tính, không dẫn tới tình trạng ung thư. Khi đó, tuyến tiền liệt có thể gây ra tác động, chèn ép lên niệu đạo và bàng quang khiến chúng ta khó khăn trong việc tiểu tiện.

U xơ tiền liệt tuyến là tình trạng bệnh lý diễn tiến chậm. Các tình trạng tiểu nhiều lần, ngập ngừng, khó tiểu là những triệu chứng phổ biến của u xơ tiền liệt tuyến. Khi lượng nước tiểu không thể thoát ra, bị tích tụ ở bàng quang có thể gây suy giảm chức năng thận hay tình trạng thận ứ nước. Bên cạnh đó, nó có nguy cơ gây nhiễm trùng tiết niệu, viêm bàng quang  do sự lắng đọng của vi khuẩn ở khu vực bàng quang.

6. Các bệnh liên quan tiền liệt tuyến có nguy hiểm không?

Viêm tiền liệt tuyến là tình trạng rất hay gặp phải ở nam giới, tác động nhiều tới các sinh hoạt hàng ngày. Nếu không điều trị tình trạng viêm tuyến tiền liệt có thể lây nhiễm cho người khác khi quan hệ tình dục. Tổn thương do viêm nhiễm ảnh hưởng nhiều tới sức khỏe sinh sản nam giới, thậm chí có thể dẫn tới tình trạng vô sinh hay ung thư tiền liệt tuyến.

U xơ tuyến tiền liệt là một bệnh lý lành tính nên không gây nguy hiểm nhiều tới tính mạng của chúng ta. Tuy nhiên, khi kích thước tiền liệt tuyến to lên nó sẽ chèn ép bàng quang, niệu đạo dẫn tới tình trạng bí tiểu. Nó làm tăng nguy cơ bị sỏi tiết niệu, khiến bạn dễ gặp phải tình trạng viêm tuyến tiền liệt hơn.

Ung thư tuyến tiền liệt là nguyên nhân phổ biến thứ 2 gây ra chết người trong các bệnh ung thư. Việc phát hiện trễ, khiến ung thư đã di căn làm tăng nguy cơ tử vong lên rất cao.

7. Cách để có một tuyến tiền liệt mạnh khỏe

Để đảm bảo sức khỏe nam khoa nói chung, các vấn đề về tuyến tiền liệt nói riêng, nam giới cần chú ý xây dựng chế độ sinh hoạt và làm việc lành mạnh như sau:

• Chế độ ăn uống khoa học, tăng cường ăn nhiều rau quả, trái cây. Ăn ít thịt đỏ, hạn chế các thực phẩm có hại cho sức khỏe như đồ ăn nhanh, đồ cay nóng, nhiều giàu mỡ.
• Duy trì trọng lượng trung bình, phù hợp với độ tuổi và chiều cao, không tăng hoặc giảm cân một cách đột ngột.
• Uống nhiều nước và đi tiểu thường xuyên để làm sạch đường tiết niệu, tránh hiện tượng các chất bài tiết lắng đọng tại bàng quang, ảnh hưởng đến hoạt động của hệ tiết niệu.
• Tập thể dục thể thao thường xuyên để tăng cường sức khỏe, phòng chống bệnh tật.
• Quan hệ tình dục an toàn bằng cách quan hệ chung thủy với bạn tình hoặc dùng bao cao su mỗi khi quan hệ, duy trì tần suất quan hệ điều độ tránh tình trạng ứ dịch tại tuyến tiền liệt.
• Thăm khám sức khỏe định kỳ, thường xuyên; tiến hành điều trị sớm nếu phát hiện ra bệnh.

Lời kết

Tiền liệt tuyến là một bộ phận quan trọng thuộc các cơ quan sinh dục nam, có ảnh hưởng trực tiếp đến sức khỏe sinh sản. Nếu biết quan tâm chăm sóc, tuyến tiền liệt sẽ mãi mãi trẻ trung, sung sức và thực hiện tốt các chức năng đối với sức khỏe nam giới. Nếu không được quan tâm đúng mức, sẽ rơi vào tình trạng viêm nhiễm, phì đại quá mức hoặc thậm chí là ung thư, nó sẽ gây ra nhiều phiền toái, ảnh hưởng đến cuộc sống bình thường của nam giới.

Nếu bạn đang lo lắng về tình trạng tuyến tiền liệt, hãy điền vào Form tư vấn bên dưới hoặc gọi đến số Hotline 1900 7061 để nhận được sự tư vấn miễn phí từ đội ngũ Dược sĩ.