Đau thượng vị là gì? nguyên nhân và cách điều trị bệnh

Tiềm ẩn từ những cơn đau của thượng vị dạ dày là một vấn đề đáng quan ngại và mỗi chúng ta cần nên quan tâm. Những khởi phát ban đầu của bệnh thường là những cơn đau mà ít người không quan tâm. Bài viết này, chúng tôi sẽ giúp bạn đọc hiểu hơn về vấn đề đau thượng vị hơn.

1. Đau thượng vị là gì?

Trước tiên chúng ta cần tìm hiểu vị trí của vùng thượng vị của cơ thể, vùng này được xác định là vùng bụng trung tâm nằm dưới xương ức và trên rốn. Thông thường, những người gặp phải loại đau này đều cảm thấy đau trong khi ăn nhưng vẫn nặng hơn là sau bữa ăn. Một số người bị đau vùng thượng vị dạ dày nhẹ sẽ giảm đi nhanh chóng, trong khi vẫn có những trường hợp bị cảm giác nóng rát dữ dội ở bụng, ngực và cổ khiến giấc ngủ không được thoải mái.

2. Những dấu hiệu của đau thượng vị

Đau thượng vị có thể đi kèm với các triệu chứng khác, thay đổi tùy thuộc vào bệnh lý, rối loạn hoặc tình trạng cơ bản. Thông thường, các triệu chứng ảnh hưởng đến đường tiêu hóa cũng có thể liên quan đến các hệ thống khác của cơ thể.

Đây là những dấu hiệu của đau thượng vị hay xuất hiện ở nhiều người như: đau bụng, căng hoặc đầy hơi, ợ hơi, cảm giác nóng rát ở bụng hoặc ngực trên, táo bón, tiêu chảy, đầy hơi, buồn nôn có hoặc không kèm theo nôn, đau ở ngực trên.

3. Những nguyên nhân gây nên tình trạng đau vùng thượng vị

3.1. Trào ngược acid (GERD)

Trào ngược acid xảy ra khi một số acid trong dạ dày hoặc thức ăn trào ngược lên thực quản. Khi điều này xảy ra, nó có thể gây đau ở vùng ngực và cổ họng của bạn, theo thời gian hiện tượng này có thể gây ra bệnh trào ngược dạ dày thực quản (GERD).

Các triệu chứng thường gặp của trào ngược acid bao gồm:

• Ợ nóng.
• Khó tiêu.
• Vị chua bất thường trong miệng của bạn.
• Đau họng hoặc khàn giọng.
• Ho liên tục.

3.2. Không dung nạp lactose

Không dung nạp lactose xảy ra khi cơ thể bạn gặp khó khăn trong việc tiêu hóa các sản phẩm từ sữa, trong các sản phẩm này đều chứa một loại đường gọi là lactose. Thông thường, các triệu chứng sẽ xảy ra mỗi khi bạn ăn chúng.

Hiện tượng không dung nạp lactose thường xuất hiện khi bạn không có đủ enzyme lactase trong cơ thể.

Bạn có thể gặp phải những dấu hiệu phổ biến của chứng không dung nạp lactose như sau:

• Cảm thấy đầy hơi.
• Đau dạ dày.
• Tiêu chảy.
• Buồn nôn.

3.3. Rượu

Uống rượu với lượng vừa phải không ảnh hưởng nhiều đến tiêu hóa. Tuy nhiên nếu như uống nhiều rượu một lúc hoặc trong thời gian dài có thể khiến niêm mạc dạ dày của bạn bị viêm. Tình trạng viêm nhiễm lâu ngày có thể dẫn đến chảy máu. Những tình trạng này đều có thể gây ra đau thượng vị hoặc các vấn đề về tiêu hóa.

3.4. Ăn quá nhiều

Khi bạn ăn quá nhiều, dạ dày của bạn có thể bị giãn ra ngoài kích thước bình thường để đáp ứng lượng thức ăn nạp vào. Điều này gây nhiều áp lực cho các cơ quan xung quanh, áp lực này có thể gây đau ruột và có thể gây khó thở. Ăn quá no còn khiến acid trong dạ dày bị trào ngược lên thực quản, điều này có thể gây ra chứng ợ nóng và trào ngược acid.

3.5. Thoát vị Hiatal

Xảy ra khi một phần của dạ dày của bạn được đẩy lên phía cơ hoành thông qua các lỗ thực quản qua được gọi là gián đoạn. Thoát vị hiatal không phải lúc nào cũng gây đau hoặc khó chịu. Các triệu chứng phổ biến của thoát vị gián đoạn có thể bao gồm:

• Khó tiêu.
• Cảm giác nóng trong ngực của bạn.
• Bị kích thích hoặc đau họng.
• Ợ hơi lớn.

3.6. Viêm thực quản

Viêm thực quản xảy ra khi niêm mạc thực quản của bạn bị viêm. Các nguyên nhân phổ biến bao gồm acid bị trào ngược từ dạ dày, dị ứng, nhiễm trùng hoặc kích ứng mãn tính do thuốc. Nếu bạn không điều trị, viêm thực quản theo thời gian có thể dẫn đến sẹo trên niêm mạc thực quản của bạn.

3.7. Viêm loét dạ dày, tá tràng làm đau vùng thượng vị

Viêm loét dạ dày tá tràng xảy ra khi lớp niêm mạc dạ dày của bạn bị viêm do nhiễm khuẩn, rối loạn hệ thống miễn dịch hoặc tổn thương liên tục trong dạ dày hay dùng quá nhiều một số loại thuốc như thuốc chống viêm không steroid (NSAID).

3.8. Barrett thực quản

Barrett thực quản xảy ra khi mô lót thực quản của bạn bắt đầu trở nên giống mô lót ruột, đây được gọi là chuyển sản ruột. Nếu không được kiểm soát chặt chẽ thì tình trạng này sẽ dễ dẫn tới những biến cố lớn ung thư thực quản, bên cạnh đó GERD, hút thuốc, uống rượu, và béo phì là những yếu tố nguy cơ làm đau vùng thượng vị này.

3.9. Viêm túi mật hoặc sỏi mật

Đau vùng thượng vị dạ dày có thể phát triển khi túi mật của bạn bị viêm do sỏi mật chặn đường mở. Dưới đây là các triệu chứng phổ biến:

• Không có cảm giác thèm ăn.
• Đau dữ dội xung quanh túi mật của bạn (phía trên bên phải của dạ dày).
• Buồn nôn và nôn.
• Đầy hơi, sốt cao.
• Phân có màu đất sét.
• Vàng da.

3.10. Mang thai làm tăng áp lực thượng vị

Đau vùng thượng vị nhẹ thường xảy ra khi bạn đang mang thai do áp lực ổ bụng tăng lên và sự thay đổi nội tiết tố làm chậm quá trình tiêu hóa. Tuy nhiên, đau thượng vị cũng có thể là triệu chứng của một tình trạng nghiêm trọng được gọi là tiền sản giật. Cần có sự theo dõi chặt chẽ của bác sĩ vì có thể đe dọa tính mạng.

Xem thêm: Người mắc bệnh đau dạ dày có ăn sữa chua được hay không?

4. Những đối tượng dễ mắc đau thượng vị

Đau thượng vị không còn là một căn bệnh lạ đối với nền y khoa đang ngày một phát triển của Việt Nam, một căn bệnh mà tất cả mọi người có thể mắc phải dù là nam hay nữ, không phân biệt tuổi tác dù là trẻ hay già nhưng phổ biến nhất vẫn là lứa tuổi từ 25 – 35 tuổi.

Ở độ tuổi này bệnh nhân được xác định mắc đau thượng vị với con số không nhỏ, với dấu hiệu khá dễ để có thể nhận biết được bản thân có mắc bệnh đau dạ dày thượng vị hay không, thường thì cơn đau bụng sẽ bị đau ở vùng bụng phía trên rốn và phía bên dưới xương sườn nên rất có thể mọi người sẽ bị nhầm lẫn với lại đau dạ dày thông thường.

Nếu bệnh nhân bị đau thượng vị mà còn kèm theo dấu hiệu của buồn nôn, đau đầu chóng mặt, có dấu hiệu của suy nhược cơ thể, đưa thực phẩm vào trong cơ thể nhưng lại dễ bị tiêu chảy,… đặc biệt với phụ nữ mang thai thì còn ảnh hưởng rất nhiều với thai nhi và với chế độ thai kỳ. Vì thế đối với tất cả các bệnh nhân mà có dấu hiệu của đau thượng vị dạ dày không nên chủ quan với việc phòng ngừa và tìm hiểu cách để có hướng điều trị tốt nhất.

Những người dễ có nguy cơ mắc bệnh viêm đại tràng như:

• Người tiêu thụ đồ uống có cồn như bia rượu trong một khoảng thời gian dài đây cũng chính là lý do dễ mắc đau thượng vị nhất. Khi tiếp xúc quá nhiều với chất cồn cơ thể người sẽ ngưng tổng hợp prostaglandin, đây chính là hợp chất quan trọng giúp chống lại các vi khuẩn có hại trong dạ dày lâu dần tích tụ trong cơ thể người dẫn đến đau thượng vị.
• Người hấp thụ thức ăn quá nhiều cùng một lúc chính là cơ hội lớn để vi khuẩn xâm nhập vào phá hoại dạ dày, cụ thể khi ăn no dạ dày phải làm việc đẻ có thể tiêu hóa thức ăn , đặc biệt khi tiếp nhận quá nhiều dạ dày phải điều tiết quá mức nhất là lúc đi ngủ sẽ dẫn đến áp lực lên vùng thượng vị gây ra những cơn đau.
• Những người có tiền sử hoặc đang mắc viêm loét dạ dày cũng là một đối tượng dễ mắc đau thượng vị. 
• Các phụ nữ đang trong thời kỳ mang thai cũng rất có khả năng cao mắc bệnh, do axit trào ngược và tử cung mở rộng do sự phát triển của thai nhi nên sẽ dẫn đến các cơn đau thượng vị.

5. Đau thượng vị được chẩn đoán như thế nào?

Ngày nay với ngành y học phát triển một cách hiện đại, các cách chẩn đoán bệnh ngành càng phát triển và thịnh hành hơn rất nhiều, các bệnh liên quan đến dạ dày và đường ruột cũng được chẩn đoán một cách dễ dàng, vậy đau thượng vị  được chẩn đoán như thế nào các bạn cùng tham khảo những cách chẩn đoán dưới đây.

• Chụp X-quang: với phương pháp chẩn đoán này các bác sĩ quan sát khoáng bụng để tìm ra các bệnh và các tác động dẫn đến đau thượng vị.
• Nội soi dạ dày: với phương pháp này sẽ giúp các bác sĩ đánh giá được các vấn đề ở thực quản cũng như các viêm nhiễm ở các mô của vùng thượng vị cũng như dạ dày hoặc lấy những mẫu mô cần thiết để làm thí nghiệm và phát hiện các nguyên nhân dẫn đến bệnh.
• Kiểm tra chức năng của tim đây là cách để kiểm tra tim xem có liên quan đến đau thượng vị hay không các bác sĩ sẽ tiến hành xét nghiệm điện tâm đồ hoặc làm tim căng thẳng để phát hiện bệnh.

Với những cách chẩn đoán trên thì vẫn còn một số cách chẩn đoán khác giúp cho các bác sĩ có thể phát hiện bệnh một cách nhanh và hiệu quả nhất. Chính vì thế khi có các dấu hiệu của đau thượng vị, các bạn phải đến ngay các bệnh viện để được thăm khám và hướng dẫn cụ thể từ phía các y bác sĩ. Các bạn cũng không nên chủ quan vì đau thượng vị có nguy hiểm hơn đau dạ dày nến nếu không được can thiệp kịp thời rất có khả năng cao sẽ dẫn đến nguy hiểm cho cơ thể của người bệnh.

Tuy nhiên bệnh nhân cũng không nên lo lắng vì đau thượng vị có thể điều trị được nếu như có sự can thiệp sớm từ phía y bác sĩ, tuyên đối các bệnh nhân không nên tùy tiện sử dụng thuốc không rõ nguồn gốc và không có sự kê đơn của bác sĩ tránh để bộc phát và tác động ảnh hưởng đến các cơ quan lân cận và có thể mắc một số các bệnh tiềm ẩn.  

6. Phương pháp điều trị tình trạng đau thượng vị

6.1. Sử dụng thuốc để giảm đau

Điều trị đau thượng vị tùy thuộc vào nguyên nhân. Nếu cơn đau của bạn là kết quả của chế độ ăn thì không cần dung tới thuốc điều trị mà tập trung chủ yếu vào việc thay đổi lối sống của bản thân. Điều này có thể bao gồm tập thể dục khoảng 30 phút mỗi ngày hoặc ăn những thực phẩm lành mạnh hơn, sử dụng các thực phẩm như gừng và bổ sung vitamin B có thể giúp giảm các triệu chứng.

Nếu cơn đau là do dùng một số loại thuốc chẳng hạn như NSAID, bác sĩ có thể yêu cầu bạn ngừng dùng chúng và thay thế bằng thuốc phù hợp với tình trạng hiện tại hơn.

Những tiềm ẩn từ các tình trạng như GERD, Barrett thực quản hoặc bệnh loét dạ dày tá tràng đang gây ra cơn đau vùng thượng vị, bạn có thể cần dùng đến những thuốc đặc hiệu hơn như kháng sinh để giúp kiểm soát. Việc điều trị có thể kéo dài điều này tùy thuộc vào nguyên nhân của vấn đề. Một số thuốc hay được sử dụng trong triệu chứng này như:

• Thuốc chẹn H2, hoặc thuốc chẹn histamine-2, bao gồm cimetidine, rantidine, nizatidine và famotidine.
• Thuốc ức chế bơm proton (PPI), bao gồm omeprazole, lansoprazole, pantoprazole, rabeprazole và esomeprazole.

6.2. Điều trị đau thượng vị tại nhà

Bạn có thể thử các biện pháp tự nhiên tại nhà sau đây để giảm đau trong vấn đề này như:

• Sử dụng đệm sưởi để cảm thấy dễ chịu hơn, điều này giúp giảm các loại đau bụng khác nhau, bao gồm cả chuột rút ở bụng dưới.
• Sử dụng một muỗng canh giấm táo với một muỗng cà phê mật ong và trộn vào một cốc nước.
• Nếu có một số loại thực phẩm gây kích thích, bạn nên tránh những thực phẩm đó. Ví dụ, tránh thức ăn cay, nhiều dầu mỡ.
• Bạc hà là một ý tưởng tuyệt vời cho chứng đau bụng dưới. Bạn có thể pha trà bạc hà hoặc nhai lá bạc hà.
• Uống nhiều nước hàng ngày.
• Dùng gừng để giảm đau bụng bằng cách gừng uống trà gừng nóng.
• Ăn theo chế độ BRAT, viết tắt của chuối, gạo, sốt táo và bánh mì nướng. Chế độ ăn này có thể giúp giảm bớt các triệu chứng đau.
• Bắt đầu với bộ môn thiền, yoga và tập thể dục thường xuyên – tất cả những điều này giúp cơ thể khỏe hơn, xoa dịu tâm trí và giảm đau.

Bên cạnh đó, bạn cũng nên đến gặp bác sĩ nếu các triệu chứng kéo dài mà không thuyên giảm với các phương pháp điều trị không kê đơn hoặc tại nhà. Bạn nên đến phòng cấp cứu nếu có bất kỳ triệu chứng nào sau đây:

• Khó thở hoặc đau khi nuốt.
• Chảy máu bất thường khi đi tiêu.
• Đau ngực.

7. Phòng ngừa tình trạng này sao cho hiệu quả

Tùy từng nguyên nhân cụ thể chúng ta có những phương pháp điều trị đặc hiệu, tuy nhiên việc thực hiện bằng những thay đổi nhỏ trong lối sống hàng ngày có thể làm giảm nguy cơ gặp phải các triệu chứng đau dạ dày:

• Ăn các bữa nhỏ hơn, thường xuyên hơn: Thay vì 3 bữa chính như thường ngày, bạn có thể thay đổi chia nhỏ thành 5,6 bữa nhỏ.
• Ăn đúng giờ và tránh bỏ bữa: Điều này sẽ giúp dạ dày của bạn chỉ tiết ra dịch vị trong bữa ăn và không thất thường.
• Tiêu thụ ít thức ăn gây khó tiêu: Cắt giảm thức ăn cay, chua, chiên hoặc béo giúp giảm các triệu chứng dạ dày và còn giúp dạ dày nhanh lành hơn.
• Từ bỏ hút thuốc: Hút thuốc lá làm tăng sản xuất acid dạ dày, làm chậm quá trình lành vết thương và tăng nguy cơ mắc ung thư dạ dày.
• Giảm áp lực từ stress: Căng thẳng cao cũng làm tăng sản xuất dịch vị trong dạ dày của bạn.

8. Novacurmin sức khỏe cho dạ dày của bạn

Thực phẩm chức năng không phải là thuốc, nhưng có sự hỗ trợ rất lớn đối với triệu chứng co thắt đại tràng. Novacurmin một giải pháp an toàn cho người bệnh, sản phẩm có thành phần hoàn toàn tự nhiên từ nghệ với công nghệ NOVASOl tối ưu so với những sản phẩm nghệ khác trên thị trường.

• Công nghệ nano giúp chia các hạt curcumin thành kích thước nano siêu nhỏ chỉ bằng 1/2 -1/3 so với công nghệ cũ.
• Công nghệ màng bao micelle tránh curcumin bị thủy phân bởi dịch vị dạ dày.

Do đó Novacurmin sẽ có khả năng hấp thu nhanh và phát huy tối đa công dụng, hỗ trợ tốt trong các bệnh về dạ dày, tá tràng. Đặc biệt với công nghệ NOVASOL từ Đức  của Novacurmin sẽ giúp người bệnh có trải nghiệm tốt vì dễ uống và tránh gây ra tình trạng nóng, đầy bụng so với khi uống nghệ thường.

Kết luận

Đau thượng vị dạ dày gặp ở 90% bệnh nhân do đó đây là dạng đau phổ biến ở mọi người, cơn đau thường tăng lên giữa các bữa ăn và vào ban đêm. Tuy nhiên đây còn là dấu chỉ cho nhiều căn bệnh tiềm ẩn và nguy hiểm phía sau triệu chứng tưởng chừng như đơn giản này. Để phòng tránh bạn đọc cần thực hiện lối sống khoa học từ ngay bây giờ để cơ thể hay hệ tiêu hóa của chính mình trở nên khỏe mạnh và tốt lên.

Bài viết trên đã cung cấp cho bạn đầy đủ thông tin về tình trạng bệnh. Nếu có thắc mắc gì thêm bạn có thể đăng ký tư vấn Bác sĩ hoặc gọi Hotline 19007061 để được Bác sĩ tư vấn Miễn phí.

Xem thêm các bài viết liên quan:

Top 6 loại thuốc trị đau dạ dày tốt nhất được bác sĩ khuyên dùng

Người bị đau dạ dày có nên uống sữa không? [Ý kiến chuyên gia]